Persbericht: Rijk en regio moeten beter samenwerken voor de toekomst van Nederland
Het rijk en de regio’s moeten samen de innovatie- en concurrentiekracht van alle regio’s en Nederland versterken. Dat is nodig om Nederland echt voortgang te laten boeken in de transitieopgaven en om de brede welvaart van alle inwoners te verbeteren. Dit zegt de Adviesraad voor wetenschap, technologie en innovatie (AWTI) in het advies Samen de lat hoog leggen. Regio en rijk bundelen krachten voor innovatie. Het advies is vandaag schriftelijk aangeboden aan het kabinet en in het bijzonder aan mevrouw Keijzer, staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat, en mevrouw Van Engelshoven, minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.
AWTI-raadslid Koenraad Debackere:
“De regio’s en het rijk zijn samen verantwoordelijk om vernieuwing te stimuleren. Innovatie is nodig om de economie te vernieuwen, om onze brede welvaart te verbeteren en om voortgang te boeken in de grote transities op gebied van bijvoorbeeld energie, voedsel en digitalisering. Rijk en regio moeten hun krachten bundelen voor de toekomst van Nederland.”
Innoveren gebeurt in de regio: dáár vinden bedrijven, wetenschappers, talent en maatschappelijke organisaties elkaar, ontstaan nieuwe initiatieven en zijn er kansen voor vernieuwing. Regio’s hebben elk te maken met specifieke opgaven om hun economie te vernieuwen, om de brede welvaart te verbeteren en om aan transitieopgaven bij te dragen. De verschillen tussen regio’s worden – mede door de coronacrisis – alleen maar groter. De Nederlandse brede welvaart en de voortgang in transities zijn afhankelijk van de innovatiekracht van álle regio’s.
Het rijk en de regio’s werken al volop samen aan regionale innovatie en daarmee is veel bereikt. Nu moeten de partijen samen zorgen dat vernieuwing in de regio’s écht verder komt en dat innovatie-initiatieven van regio’s verbonden raken en versnellen. Met een betere afstemming tussen regionale en nationale innovatiedoelstellingen, meer verbinding tussen regio’s en een aanpak die aansluit op de regionale context. Daarmee kunnen alle regio’s hun groeipotentieel vergroten, de brede welvaart van hun inwoners verbeteren en bijdragen aan de transitieopgaven waar Nederland voor staat.
De AWTI doet hiervoor vier aanbevelingen aan het volgend kabinet:
- Kom tot overkoepelend en inspirerend toekomstbeeld voor Nederland, zodat alle partijen beter weten waar naartoe te werken. Dit helpt om belangen op nationaal en regionaal niveau te stroomlijnen. Het biedt regio’s houvast op de langere termijn. Daarmee kunnen regio’s gedegen beleid opbouwen, agenda’s ontwikkelen en initiatieven opzetten die bijdragen aan een toekomstbestendig Nederland. Het grote verhaal achter de transities en een toekomstbeeld voor Nederland ontbreken nu. Voor de regio’s is het niet altijd duidelijk welke innovatiedoelen zij op langere termijn moeten nastreven om aan nationale doelen bij te dragen. De komst van het missiegedreven innovatiebeleid heeft dit nog niet opgelost.
- Zorg met interdepartementale coördinatie voor een opgavegerichte en samenhangende aanpak die de regionale inzet bij elkaar brengt zodat het meer oplevert voor de regio en bijdraagt aan het nationale geheel. Door gebrek aan samenhang in beleid kunnen rijk en regio niet samen gericht aan innovatieopgaven werken. Dit beperkt de versnelling en verspreiding van innovaties en leidt tot versnippering van tijd, aandacht en middelen. Door gebrek aan samenhang in regionale initiatieven ontstaat overlap of concurrentie tussen de regio’s.
- Kom tot goed doordachte regionale innovatie-ecosysteem agenda’s in alle regio’s, zodat ze hun regionale ecosystemen gericht kunnen versterken. Met zo’n agenda brengen regio’s focus aan in hun onderzoeks- en innovatie-inspanningen, onderscheiden ze zich van andere regio’s en zoeken tegelijkertijd de samenwerking op met andere ecosystemen. Nederlandse regionale onderzoeks- en innovatie ecosystemen zijn doorgaans goed op orde, maar sommige vertonen zwakke plekken. Zij hebben bijvoorbeeld zwakke kennisinfrastructuren, gebrek aan talent in de regio, weinig innovatie- en groeigericht mkb of gebrek aan samenwerking tussen partijen. Dat is zorgelijk, omdat dit de groei van regio’s ondermijnt en daarmee een rem zet op vernieuwing van de regionale én de nationale economie.
- Stimuleer vernieuwing door regio’s te helpen bij de versterking van hun onderzoeks- en innovatie-ecosystemen. Verstrek daarvoor investeringsmiddelen, bied een mentorprogramma en organiseer kennis en expertise voor decentrale overheden en regionale samenwerkingsverbanden. Ontwikkel de Regionale Ontwikkelingsmaatschappijen tot regionale innovatiesupportcentra om het regionale bedrijfsleven nog beter te helpen.
AWTI-raadslid Nienke Meijer:
“Decentrale overheden spelen een belangrijke rol in de ontwikkeling van hun regio’s. Dat vergt veel kennis, kunde en middelen. En juist hun financiële mogelijkheden en kennispositie zijn de afgelopen jaren onder druk komen te staan. Daarom moet het rijk meedoen en beter met de regio’s samenwerken. “
