Beeld: ©AWTI

AWTI e-mail alert 7 september 2023

Nieuws van de AWTI

Plek voor twee nieuwe raadsleden
Wilt u bijdragen aan onderbouwde, toekomstgerichte en onafhankelijke adviezen voor Nederland op het gebied van wetenschap,  technologie en innovatie? Vanaf 1 februari hebben we plek voor twee open, collegiale en kritische denkers. 
Meer informatie

Groepsfoto raadsleden
Beeld: ©AWTI

De opvallendste berichten van de afgelopen week

Europese Commissie en VK bereiken politiek akkoord over Horizon Europe
De Europese Commissie en het Verenigd Koninkrijk hebben een politiek akkoord bereikt over de deelname van het VK aan Horizon Europe. Ook gaat het deelnemen aan het Europese aardobservatieprogramma Copernicus. “De EU en Groot-Brittannië zijn belangrijke strategische partners en bondgenoten, en het akkoord van vandaag bewijst dat punt. We zullen voorop blijven lopen in de mondiale wetenschap en onderzoek”, aldus Commissievoorzitter Von der Leyen. Naar schatting zal het VK gemiddeld bijna 2,6 miljard euro per jaar bijdragen voor zijn deelname aan de programma’s. Vanaf 1 januari 2024 wordt het voor Britse onderzoekers en organisaties mogelijk om deel te nemen aan het programma. Het politieke akkoord moet nog formeel worden goedgekeurd door de Europese Raad.
Persbericht Europese Commissie
Persbericht Britse regering
 

Topman ASML pleit voor meer kennismigranten
Door kennismigranten te weren en China – door middel van exportrestricties – te isoleren, worden we zelf juist zwakker. Dat zegt Peter Wennink, de topman van ASML, in een gesprek met Nieuwsuur. Wennink vindt het een slechte ontwikkeling dat steeds meer politici pleiten voor een rem op expats en internationale studenten, terwijl Nederland juist méér kennismigranten nodig zou hebben. Ook is Wennink kritisch op het voorstel om alleen nog Nederlandstalige lessen te geven op universiteiten. "De hele technologie-industrie spreekt Engels. Je kan een internationale student die bij ons komt werken niet vragen om de Nederlandse taal machtig te zijn”, aldus Wennink. Verder mist de topman een visie vanuit de overheid en maakt zich zorgen over het verdienvermogen van Nederland en andere Europese landen. Europese landen zouden meer moeten samenwerken en risico’s durven nemen om de concurrentiestrijd met andere machtsblokken aan te kunnen.
Artikel NOS/Nieuwsuur
 

Europarlementariër pleit voor wet ter bescherming van wetenschappelijke vrijheid
De Duitse Europarlementariër Christian Ehler (EVP) wil dat de Europese Commissie een EU-wet inzake de vrijheid van wetenschappelijk onderzoek gaat indienen, schrijft Science Business. Ehler heeft hiervoor een ontwerpresolutie opgesteld. Op dit moment is de wetenschappelijke vrijheid al wel vastgelegd in artikel 13 van het Europees Handvest van de grondrechten, maar is er geen handhaving van dit beginsel. Een dergelijke wet moet daarom een juridisch kader creëren om de vrijheid van wetenschappelijk onderzoek in de EU te beschermen, met bijbehorende rechten en plichten. “Het zou een startpunt moeten creëren voor de ontwikkeling van wettelijke minimumnormen voor de vrijheid van wetenschappelijk onderzoek door middel van jurisprudentie van Europese rechtbanken, waaronder het Hof van Justitie van de Europese Unie”, aldus de ontwerptekst van de resolutie. De ontwerptekst wordt op 19 september gepresenteerd aan de commissie Industrie, Onderzoek en Energie van het Europees Parlement, met als doel om de onderhandelingen over een standpunt eind november af te ronden. 
Nieuwsbericht Science Business
 

BRICS-landen slaan handen ineen om AI
De BRICS-landen (Brazilië, Rusland, India, China, Zuid-Afrika) hebben op hun recente top afgesproken om een AI studiegroep te lanceren. Dat valt op te maken uit de gepubliceerde slotverklaring. De BRICS-landen proberen via strategische samenwerking een blok te vormen richting het westen. Naast het oprichten van een studiegroep willen ze ook in brede zin de samenwerking op het gebied van kunstmatige intelligentie vergroten. "We moeten ons gezamenlijk wapenen tegen de risico’s van AI en hiervoor kaders en normen ontwikkelen. AI moet hierdoor veiliger, betrouwbaarder, controleerbaar en rechtvaardiger worden”, zo valt te lezen. Verder zijn zes nieuwe landen toegetreden tot de BRICS-landen, waardoor de groep nu een derde van de wereldeconomie vertegenwoordigt. De Tijd heeft een artikel geschreven over de gevolgen van de uitbreiding.
Verklaring BRICS-landen
Artikel DigWatch
Artikel De Tijd

Nieuws en achtergronden uit Nederland

UNL: Stijging vaste contracten aan Nederlandse universiteiten
Het aandeel vaste contracten onder universitair personeel is in 2022 gestegen van 71% naar 74%. Dat meldt UNL op basis van de meest recente personeelscijfers. Met name binnen de categorieën docenten en Universitair Docenten (UD’s) is een stijging te zien. Het aantal tijdelijke contracten bij docenten is van 60% in 2021 gedaald naar 53% in 2022. Bij UD’s is dit percentage gedaald van 30% naar 20%.
Nieuwsbericht UNL
 

Eerste partijen presenteren verkiezingsprogramma’s
De afgelopen week hebben de eerste politieke partijen hun conceptverkiezingsprogramma gepresenteerd. Het gaat om de VVD, SP, CDA en PvdA/GL. Wetenschap en technologie komen in verschillende mate voor in de programma’s. Zo pleit bijvoorbeeld de VVD voor meer maatregelen op het gebied van kennisveiligheid. Ook wil de VVD een strategische kennisagenda opstellen om gerichte keuzes te maken, zodat onderzoeksgeld meer gaat naar bijvoorbeeld technisch, medisch en bèta-onderzoek. De SP benadrukt de positie van wetenschappers te willen versterken. Daarom wil de partij onder andere meer vaste aanstellingen en meer waarborgen voor het doen van onafhankelijk onderzoek, zoals een nieuw onderzoeksfonds waar bedrijven opdrachten kunnen aanbieden zonder dat er een directe band is met onderzoekers. CDA geeft aan meer te willen investeren in onderzoek en innovatie met betrekking tot groene technologie. PvdA/GL schrijft aan toe te willen werken naar de OESO-norm van 3% en wil een meerjarige nationale technologiestrategie opzetten. Onderwerpen als internationalisering in het hoger onderwijs en kunstmatige intelligentie komen in alle programma’s voor.
Conceptverkiezingsprogramma VVD
Conceptverkiezingsprogramma SP
Conceptverkiezingsprogramma CDA
Conceptverkiezingsprogramma PvdA/GL
 

ScienceGuide: Nederlandse hogescholen hebben moeite met het verwerven van Europese onderzoeksbeurzen
Nederlandse hogescholen namen, in vergelijking met een aantal Europese tegenhangers, nauwelijks deel aan het Europese onderzoeksprogramma Horizon 2020. Dat schrijft ScienceGuide op basis van een internationale studie. In het Nederlandse hoger onderwijs is een opvallende tweedeling zichtbaar tussen de deelname van onderzoeksuniversiteiten en hogescholen. Zo namen bijvoorbeeld slechts vijf van de 37 onderzochte hogescholen in Nederland deel aan Horizon 2020. De huidige opzet van het binaire stelsel, de onderwijsintensiteit en ook en de relatief krappe onderzoeksfinanciering vanuit de overheid voor hogescholen zouden een rol spelen in de beperkte toegang tot Europese financiering. Ook Science Business heeft een uitgebreid artikel geschreven over de uitkomsten van het onderzoek. Eerder wees de AWTI ook al op de beperkte deelname van Nederlandse hogescholen aan het Horizon-programma in zijn advies ‘Strategisch samenspel’.
Artikel ScienceGuide
Artikel Science Business
Artikel onderzoek
AWTI-advies 'Strategisch samenspel'
 

Topsectoren presenteren kennisagenda kritische grondstoffen
Eind augustus heeft minister Adriaansens de kennisagenda ‘Strategische autonomie van grondstoffen’ in ontvangst genomen. De agenda moet de ontwikkeling van kennis stimuleren door samenwerking tussen bedrijfsleven, overheden en kennisinstellingen te bevorderen. De agenda is een initiatief van de Topsector ChemieNL en het Platform MaterialenNL (waarin diverse Topsectoren samenwerken). Betrokkenen uit het Nederlandse bedrijfsleven, onderzoeksinstellingen en de overheid waren betrokken bij de totstandkoming van de agenda. “Deze agenda komt op het perfecte moment. Kennisontwikkeling is essentieel voor het succes van onze grondstoffenstrategie. Het is niet alleen een technische agenda, maar ook een geopolitieke agenda. We weten dat we dit niet alleen kunnen doen als Nederland, of als Europa, en dat we een manier moeten vinden om samen te werken met de wereld om ons heen”, aldus Adriaansens. Bij het evenement waarschuwden diverse deskundigen dat de EU, ondanks de ambities van de Europese Commissie, tegen 2030 onvoldoende zeldzame grondstoffen uit de grond zal halen. “Technisch is die tien procent haalbaar. Maar voor het openen van een mijn staat gemiddeld tien tot vijftien jaar. Dat komt door de vergunningsverlening, het bouwen van de apparatuur en het op gang krijgen van de zaken. Heel simpel: dat is niet aannemelijk”, aldus Reinier Grimbergen, chemicus en onderzoeker bij TNO.
Nieuwsbericht Holland High Tech
Nieuwsbericht Holland High Tech
Artikel BNR

AcICT: Meer aandacht voor digitale overheid in verkiezingsprogramma’s cruciaal
Omdat de digitalisering bij de Rijksoverheid een onmisbaar fundament vormt voor de dienstverlening aan burgers en bedrijven, moet een nieuw kabinet serieus werk maken van de doorontwikkeling van de digitale overheid. Dat stelt het Adviescollege ICT-toetsing (AcICT) in een advies aan alle politieke partijen. Het AcICT betoogt dat de politiek en beleidsmakers bij het maken van beleid en wetgeving in een vroeg stadium rekening moeten houden met de digitale uitvoerbaarheid daarvan. Ook wordt geadviseerd om te investeren in het aantrekken en behouden van informatiseringsdeskundigheid binnen de overheid én om de ICT-kennis bij bewindslieden en Kamerleden te vergroten.
Persbericht AcICT
Artikel Computable
 

Recordaantal studenten van buiten Europa naar Nederland
Terwijl er veel discussie is over het beperken of juist stimuleren van het aantal internationale studenten, verwacht de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) dat een recordaantal studenten van buiten Europa in september aan een opleiding begint in Nederland. Daarover schrijft HOP/Erasmus Magazine in een artikel. Tot en met juli 2023 ontving de IND 17.870 aanvragen voor een verblijfsvergunning in verband met studie, wat er ruim twaalfhonderd meer zijn dan in 2022. De instroom is het hoogst uit China, India, de VS, Turkije en Indonesië. 
Artikel HOP/Erasmus Magazine
Persbericht IND

Nieuws en achtergronden uit de Europese Unie

Onderzoeksdirectoraat Europese Commissie gaat AI-richtlijnen opstellen voor wetenschapsbeleid
Het onderzoeksdirectoraat van de Europese Commissie (RTD) is van plan om een nieuwe eenheid op te richten om richtlijnen op te stellen voor het gebruik van generatieve kunstmatige intelligentie in de wetenschap. Dat schrijft Science Business op basis van inzage in een gelekt document over de herstructurering van het directoraat-generaal van het RTD. Het beleid moet zich gaan richten op hoe AI de productiviteit in de wetenschap kan verhogen en tegelijkertijd misbruik kan voorkomen. Verder zou de nieuwe eenheid - de zogenaamde ‘E4: Industry 5.0 and AI in science’ – verantwoordelijk worden voor de implementatie van een actieplan voor het Industry 5.0 model, waarbij werknemers in staat moeten worden gesteld om beter en sneller te kunnen werken in een ‘duurzame, mensgerichte en veerkrachtige Europese industrie’.
Artikel Science Business
 

Duitsland wil miljard investeren in kernfusiecentrale
De Duitse regering gaat de komende vijf jaar in totaal ruim één miljard euro investeren in onderzoek naar kernfusie, blijkt uit aankondiging van de Duitse minister van Onderwijs en Onderzoek Bettina Stark-Watzinger. NU.nl heeft hier een artikel over geschreven. Volgens de minister is ‘fusie een enorme kans om al onze energieproblemen op te lossen’ en is het slechts een kwestie van tijd voordat de technologie op commerciële schaal rendabel te krijgen. Amerikaanse onderzoekers bereikten dit jaar al twee keer een doorbraak, waarbij meer energie vrijkwam dan werd gebruikt.
Artikel NU.nl
 

Uitdagingen voor implementatie Digital Services Act
De Europese Commissie staat voor veel uitdagingen rond de implementatie van de Digital Services Act (DSA). De DSA is eind augustus in werking is getreden voor de grootste online platforms en zoekmachines. Terwijl de EC een nieuw team opzet dat de DSA moet implementeren, worden zij al bestookt met onder andere juridische klachten, eisen van NGO’s en vermeende technische beperkingen. Dat schrijft EURACTIV in een artikel, op basis van inzage in diverse brieven en documenten. Zo zou de branchevereniging Computer & Communications Industry Associations vraagtekens zetten bij de wettigheid van de Transparantiedatabase van de Commissie. Deze database zou van aanbieders verwachten dat zij veelvuldig aanvullende persoonsgegevens aanleveren, wat onverenigbaar zou zijn met de wettelijke vereisten van de DSA. Een andere uitdaging is een open brief van 23 augustus van groep van 56 NGO’s. Hierin werd de Commissie opgeroepen om Big Tech bedrijven te verplichten om plannen te publiceren over hoe zij van plan zijn ‘systeemrisico’s’ rond nationale en Europese verkiezingen willen beperken.
Artikel EURACTIV
Open brief Peple vs Big Tech
 

Europese Onderzoeksruimte gaat nieuwe fase in
De discussies zijn begonnen over welke van de voorgestelde acties in de agenda 2025-2027 van de Europese Onderzoeksruimte (ERA) moeten worden opgenomen. Daarover schrijft Science Business in een artikel. De agenda wordt vormgegeven door het zogenaamde ERA Forum for Transition, een deskundigengroep die moet toewerken naar een grenzeloze interne markt voor onderzoek, wetenschap en technologie. Deze groep houdt ook toezicht op de uitvoering van de ERA-beleidsagenda 2022-2024. Het is de eerste keer dat ook betrokken partijen uit het veld, zoals universiteitenallianties en onderzoeks- en technologieorganisaties, direct mee kunnen praten over de totstandkoming van de beleidsagenda. Dit moet ook helpen om de betrokkenheid van nationale kennisinstellingen en overheden te vergroten.
Artikel Science Business
 

Digital Europe Programma toegankelijk voor Turkije
De Europese Commissie en Turkije hebben een associatieovereenkomst voor het Digital Europe Programma ondertekend. Hierdoor kunnen onder andere bedrijven en overheden uit Turkije toegang krijgen tot de calls uit het programma. Ook wordt het mogelijk om Digital Innovation Hubs op te zetten in het land. 
Persbericht Europese Commissie
 

Wat zijn de plannen van kandidaat-Eurocommissaris voor Onderzoek en Innovatie Ivanova?
Op dinsdag 5 september werd de nieuwe kandidaat-Eurocommissaris voor Onderzoek en Innovatie Iliana Ivanova ondervraagd door het Europees Parlement. Open Acces Government en Science Business hebben de aangekondigde plannen van Ivanova kort uiteengezet. Zo wil Ivanova onder andere de onderzoeksfinanciering van de EU vergroten door voor hoogwaardige voorstellen uit Horizon Europe diverse financiële bronnen te betrekken. Horizon Europe werd in de eerste twee jaar al geconfronteerd met een tekort van 34 miljard euro. Daarom wil Ivanova ‘innovatieve oplossingen’ bedenken om de Horizon-begroting te versterken, zoals het aanboren van andere EU-programma’s en het aantrekken van investeringen uit particuliere bronnen of niet-EU-landen. Verder is Ivanova voorstander van het onlangs aangekondigde Strategic Technologies for Europe Platform en pleit voor een investering van 10 miljard euro om de ontwikkeling van kritische technologie aan te jagen. Naar verwachting wordt er volgende week gestemd over de definitieve benoeming.
Artikel Open Access Government
Artikel Science Business


Rapport: Innovatief leiderschap en verandermanagement in het hoger onderwijs
Het leiden en transformeren van universiteiten is een complexe onderneming, die gevarieerde vaardigheden vereist, net als aanpassingsvermogen en het vermogen om met steeds veranderende uitdagingen om te gaan. Dat concludeert het Europese Innovative Leadership and Change Management in Higher Education (NEWLEAD) project, onder leiding van de European University Association (EUA). Het rapport onderstreept het belang van het opschalen van de steun voor de ontwikkeling en implementatie van leiderschapsontwikkelingsprogramma’s voor universiteitsleiders en doet aanbevelingen voor universiteiten, nationale en Europese beleidsmakers. Het project ontwikkelde onder andere specifieke casestudies over het leiden van veranderingen op het gebied van gelijkheid, diversiteit en inclusie, collectief leiderschap tijdens een crisis en leiderschapsstijlen. Het NEWLEAD project heeft ook een analyse van opkomende en veelbelovende leiderschapsstijlen gepubliceerd.
Publicatie EUA (belangrijkste bevindingen en aanbevelingen NEWLEAD project)
Publicatie EUA (analyse leiderschapsstijlen)
 

LERU kritisch op uitsluiting Zwitserse universiteiten van Europees masterprogramma EMT
De League of European Universities (LERU) vindt het onacceptabel dat de Europese Commissie de status van Zwitserland in programma’s zoals het European Master’s in Translation (EMT), een kwaliteitslabel en netwerk voor universitaire MA-programma’s op het gebied van vertaling, heeft herzien en wil uitsluiten van deelname voor de volgende cyclus van 2024-2029. Dit besluit is gebaseerd op de huidige stand van de onderhandelingen over de toetreding van Zwitserland tot Erasmus+. De universiteitenkoepel (die twee Zwitserse leden telt) geeft aan ‘verbijsterd’ te zijn over dit besluit, omdat het gebrek aan Erasmus+-lidmaatschap geen belemmering vormde bij de oprichting van het EMT of bij eerdere beoordelingen. “Aangezien het wettelijke kader sindsdien niet is veranderd, lijkt de uitsluiting van Zwitserland op dit punt puur van politieke aard te zijn”, aldus LERU.
Nieuwsbericht LERU
 

Duitsland belooft enorme impuls voor financiering van onderzoek naar AI
Het Duitse ministerie van Onderzoek heeft aangekondigd in 2024 tot bijna 500 miljoen euro te besteden aan onderzoek op het gebied van kunstmatige intelligentie, schrijft Science Business. Dit zou een stijging van ongeveer 200 miljoen euro ten opzichte van vorig jaar betekenen. Volgens de Duitse minister van Onderwijs en Onderzoek Bettina Stark-Watzinger is het nieuwe AI-actieplan een manier om ‘technologische soevereiniteit’ te bereiken en de afhankelijkheid van externe machten te beperken: “Het doel is nu dat Duitsland en Europa, in een wereld die wordt aangedreven door AI, een leidende mondiale positie kunnen innemen”. De minister wil onder andere investeren in betere AI-infrastructuur, de ontwikkeling van relevante vaardigheden en 150 nieuwe AI-lectoraten. Hoewel bedrijven blij zijn met de investeringen, zijn er wel zorgen dat de vooruitgang op het gebied van AI niet zal worden ingezet om de bredere economie te stimuleren. Ook University World News heeft geschreven over de aangekondigde plannen.
Artikel Science Business
Artikel University World News
Aktionsplan Künstliche Intelligenz des BMBF
 

Hernieuwde Duitse Nationale Datastrategie moet ‘enorme schat aan data’ beter benutten
Afgelopen week heeft het Duitse federale kabinet de Nationale Datastrategie 2023 aangenomen, schrijft EURACTIV. De strategie is opgezet door de ministeries van Digitale, Economische en Binnenlandse Zaken en bouwt voort op de bestaande Datastrategie uit 2021. Volgens het Duitse ministerie van Economische Zaken zou 60% van de industrieel gegenereerde data momenteel niet gebruikt worden. De strategie heeft als doel om het potentieel van gegenereerde data effectiever te benutten, digitale innovatie te versterken en het concurrentievermogen te verbeteren. “Data is de grondstof van de digitalisering en we beschikken over een enorme schat aan data”, aldus de Duitse minister van Digitale Zaken Volker Wissing bij de presentatie van het besluit. “Tot nu toe zijn data veel te vaak ongebruikt gebleven en ontbrak het dus aan digitale innovatie. Dit geldt zowel voor industriële als voor publieke data. Dat willen en moeten we veranderen.”
Artikel EURACTIV

Nieuws en achtergronden uit de rest van de wereld

G20 Scorecard brengt bijdrage onderzoek op SDG's in beeld
Op University World News viel afgelopen week een interview te lezen met een van de analisten achter de G20 Scorecard: Research performance 2023. Gordon Rogers licht toe dat voor het eerst inzichtelijk wordt hoe in de G20-landen onderzoek en innovatie bijdraagt aan het halen van de Sustainable Development Goals (SDG's). "We kunnen dus bijvoorbeeld zien dat, hoewel de totale onderzoeksoutput van Indonesië klein is, het beëindigen van de armoede van groot belang is, met een meer dan vier keer zo groot aandeel dan het gemiddelde aandeel van de G20 in artikelen die dit onderwerp behandelen", zo valt te lezen. "Aan de andere kant ligt de focus van India’s onderzoeksoutput op schoon water, schone energie en verantwoorde consumptie en productie, wat volkomen logisch is gezien de enorme bevolking." In het overzicht wordt verder onder andere gekeken naar citaties, samenwerking en diversiteit.
Artikel University World News
G20 Scorecard
 

OESO: Aanbevelingen om loopbaantrajecten van (post)doctorale onderzoekers te bevorderen
De OESO heeft een rapport gepubliceerd over de loopbaanmogelijkheden van doctoraal- en postdoctoraal onderzoekers. Hierin worden beleid en best practices geanalyseerd die flexibele loopbaantrajecten bevorderen en uiteindelijk kunnen bijdragen aan kwalitatief beter onderzoek en innovatie in verschillende sectoren. In de aanbevelingen worden verschillende beleidsopties voorgesteld, zoals het bevorderen van de betrokkenheid en interactie met werkgevers buiten de academische wereld, het beter ondersteunen van loopbaanontwikkeling en het bevorderen van intersectorale mobiliteit.
Publicatie OESO
 

VS en China verlengen Science- and Technology Agreement
De Verenigde Staten en China hebben alsnog hun ruim veertig jaar oude Science- and Technology Agreement (STA) met een half jaar verlengd. Lang waren er twijfels of de samenwerkingsovereenkomst doorgetrokken zou worden gezien de spanningen tussen de landen. Zo vreest de VS dat China kennis gebruikt voor militaire toepassingen. De verlenging geeft de VS een half jaar extra tijd om over de vervolgsamenwerking na te denken. Ook de EU dubt over de wetenschappelijke banden met China. Net als de VS wil de EU niet dat China een geopolitieke voorsprong krijgt, maar wil tegelijkertijd wel onderzoek en innovatie stimuleren op punten waar beide landen van profiteren. Bijvoorbeeld in het licht van klimaatverandering. In een artikel op Science Business wordt de waarde van de overeenkomst toegelicht en ook het belang ervan voor zowel China als de VS.
Artikel Science Business
 

CEPA: EU en VS verschillen over aanpak AI
De EU en de VS zijn het eens over het belang van het reguleren van AI, maar verschillen van mening over de uitwerking in beleid. Dat wordt duidelijk uit een analyse van CEPA. Waar de EU inzet op harde regels, blijven de beleidsvoornemens van de VS vrijblijvend. In het artikel worden de verschillen uiteengezet.
Artikel CEPA
 

VK: Oproep om auteursrechten te beschermen tegen AI-ontwikkelaars
Het Britse parlement roept de regering op om het voorstel in te trekken dat AI-ontwikkelaars een vrijbrief geeft om met de producties van de creatieve industrie aan de slag te gaan. Dat valt op te maken uit een afgelopen week gepubliceerd rapport. In de muziekindustrie was grote verontwaardiging over het voornemen om AI vrij te stellen van auteursrechtelijke bescherming. Muzikanten zouden daarmee geen profijt hebben van de creaties die AI-ontwikkelaars met hun werk opleveren.
Nieuwsbericht Britse parlement
Rapport Britse parlement
 

Copyright Office VS verkent wetgeving auteursrechten bij AI-creaties
Het Amerikaanse Copyright Office is een verkenning gestart naar hoe wetgeving moet worden vormgegeven om auteursrechten te beschermen bij producten waar kunstmatige intelligentie een rol speelt. Daarover schreef Nextgov afgelopen week. In het bijzonder wordt daarbij gekeken naar de auteursrechtelijke bescherming van content die wordt gebruikt door de AI-tools. Vragen die daarbij aan de orde komen zijn bijvoorbeeld of er toestemming moet worden gevraagd voor het gebruik van auteursrechtelijk beschermd materiaal en of hier compensatie voor moet plaatsvinden.
Artikel NextGov
 

Amerikaans ministerie van Defensie lanceert taskforce generatieve AI
Het Amerikaanse ministerie van Defensie heeft een in augustus aangekondigd een taskforce op het gebied van generatieve kunstmatige intelligentie op te richten. De zogenaamde Task Force Lima moet een rol gaan spelen bij het analyseren en integreren van generatieve AI-tools binnen het ministerie. "De oprichting van Task Force Lima onderstreept de niet aflatende inzet van het ministerie van Defensie om het voortouw te nemen op het gebied van AI-innovatie", aldus onderminister van defensie Kathleen Hicks. “Terwijl we navigeren door de transformerende kracht van generatieve AI, blijft onze focus onwrikbaar gericht op het waarborgen van de nationale veiligheid, het minimaliseren van risico’s en het op verantwoorde wijze integreren van deze technologieën. De toekomst van defensie gaat niet alleen over het adopteren van geavanceerde technologieën, maar dit doen met een vooruitziende blik en verantwoordelijkheid, en een diep begrip van de bredere implicaties voor onze natie."
Nieuwsbericht Amerikaans ministerie van Defensie
 

Chinese Diplomawet bevat maatregelen tegen gebruik van kunstmatige intelligentie
De Chinese regering heeft deze week een wetsontwerp voorgelegd om plagiaat in het hoger onderwijs, bijvoorbeeld via kunstmatige intelligentie,  aan te pakken, schrijft University World News. De ontwerpwet stelt voor dat diploma’s kunnen worden ingetrokken bij diverse gevallen van wangedrag, fraude en bedrog. De straffen kunnen ook van toepassing zijn op degenen die al bachelor-, master- of doctoraatstitels hebben behaald, maar op een later moment worden betrapt op het gebruik van ‘illegale middelen’, zoals het gebruik van generatieve AI als ‘ghostwriter’. Een eerder ontwerp van de diplomawet werd in 2021 ter consultatie vrijgegeven, maar had nog geen bepalingen op het gebied van AI. “De voorgestelde wet is toekomstgericht, niet alleen voor nu, maar kijkt vooruit naar een omgeving waarin geavanceerde AI-ondersteunde schrijfhulpmiddelen steeds gebruikelijker worden”, aldus een (anonieme) academicus uit Guangzhou tegen University World News.
Artikel University World News
 

China: Eerste land ter wereld met regelgeving op het gebied van generatieve AI
China heeft op 15 augustus als eerste land ter wereld een specifieke wet met betrekking tot generatieve AI aangenomen. Onderhandelingen over dergelijke wetgeving in de EU lopen momenteel, terwijl er in de VS nog geen concreet voorstel ligt. In een artikel op University World News wordt gekeken wat de effecten van dergelijke regelgeving op onderzoek en ontwikkeling zijn. De Chinese wet schetst gebieden van beperkingen, maar in mindere mate dan eerder werd gedacht. Volgens University World News zou dit komen omdat de regering het belang van de Chinese AI-industrie en voortdurende technologische innovatie als cruciaal beschouwd voor haar economische ontwikkeling en strategische belangen. De huidige regelgeving benadrukt onder andere dat generatieve AI-producten in lijn moeten zijn met de Chinese ‘socialiste kernwaarden’ en dat alleen ‘legitieme gegevensbronnen’ gebruikt mogen worden bij de ontwikkeling van AI-modellen. Sommige bepalingen uit de wet, in tegenstelling tot een eerder ontwerpvoorstel, zullen echter niet van toepassing zijn op onderzoek en ontwikkeling. Naar verwachting gaat het op dit moment slechts om ‘tussentijdse regelgeving’. Eind dit jaar wordt een uitgebreider pakket verwacht.
Artikel University World News