Beeld: ©AWTI

AWTI e-mail alert 18 maart 2021

Hoe kunnen we economisch herstellen van de crisis door tegelijkertijd te digitaliseren en te vergroenen? De Europese Commissie zet de koers uit, maar de weg naar een duurzame, inclusieve en welvarende digitale toekomst is nog lang.  Er zijn grote uitdagingen op het gebied van cybersecurity, data governance en de inzet van AI. Verder deze week ook nieuws over open science, de invloed van de coronapandemie op wetenschap en innovatie en internationale onderzoekssamenwerkingen.

De opvallendste berichten van de afgelopen week

Minder aanvragen uit Nederland voor Europese octrooi, maar geen daling op ranking

Het aantal octrooiaanvragen dat Nederlandse bedrijven bij het Europees Octrooibureau (EPO) hebben ingediend, is in 2020 gedaald met 8,2 procent, volgens de EPO Patent Index. Het is de grootste daling sinds 2012 en de meest opmerkelijke van de tien toonaangevende landen op de index van dit jaar. Met 6.375 octrooiaanvragen blijft Nederland het derde grootste land van herkomst voor octrooiaanvragen onder de 27 EU-lidstaten. Wereldwijd staat ons land, net als vorig jaar, op de achtste plek. Chinese (+9,9%) en Zuid-Koreaanse (+9,2%) aanvragers zorgden voor de sterkste stijging in de top 10 van aanvragende landen.
Nieuwsbericht EPO
Nieuwsbericht Link Magazine


Europese Commissie zet koers uit voor versterking digitale slagkracht

De Europese Commissie (EC) heeft een visie, streefcijfers en trajecten gepresenteerd voor een succesvolle digitale transformatie van Europa tot 2030. Dat is van cruciaal belang voor de overgang naar een klimaatneutrale, circulaire en veerkrachtige economie. De ambitie van de EC is “om digitaal soeverein te zijn in een open en onderling verbonden wereld, en om digitaal beleid te voeren dat burgers en bedrijven de mogelijkheid geeft deel uit te maken van een mensgerichte, duurzame en welvarendere digitale toekomst.” In een artikel op de website van Project Syndicate beschrijven de eurocommissarissen Margethe Vestager en Josep Borell hun visie op het komende digitale decennium.
Nieuwsbericht EC
Mededeling EC (pdf)
Persconferentie EC (Twitter)
Q&A – EC
Website Europa’s digitaal decennium
Artikel Project Syndicate


Actieve bestrijding van cyberaanvallen is mondiaal van het grootste belang

In cyberspace zijn we weliswaar niet in oorlog, maar we zijn wel in een wereldconflict beland, stelt een rapport van het Amerikaanse Center for Strategic & International Studies (CSIS). De besmetting van Microsoft Exchange servers-servers is daarvan het meest recente voorbeeld (zie: ‘Veel landen getroffen door Microsoft Exchange-lek’ onder Nieuws en achtergronden uit de rest van de wereld). De vijand, met name Rusland en China, richt zich actief op verstoring van de soevereiniteit van de VS (en andere landen) en beschadiging van de samenleving. Het rapport zet uiteen hoe de VS zich hiertegen zou moeten wapenen. Een concreet voorbeeld van het conflict zijn de recente cyberaanvallen (van met name China en Rusland) op de gezondheidszorg in Westerse landen. Het in Genève gevestigde CyberPeace Institute spreekt van “één van de niet vertelde verhalen van de COVID-19-pandemie.” In het rapport ‘Playing with Lives: Attacking Healthcare is Attacking People’ beschrijft het instituut hoe de cyberaanvallen werken en welke schade ze veroorzaken. Het doet voorstellen om aanvallen te voorkomen, slachtoffers te beschermen en daders ter verantwoording te roepen.
Nieuwsbericht CSIS
Rapport CSIS (pdf)
Nieuwsbericht CyberPeace Institute
Rapport CyberPeace Institute (pdf)
 

Nieuws en achtergronden uit Nederland

Urgente aandacht nodig voor goede voorwaarden open wetenschap

De wereld van universiteiten en hogescholen draait steeds meer om ‘open science’. Zoals we vaker constateerden, vraagt dat om een nieuwe manier van erkenning van bijdragen aan de wetenschap. De financiering en toegankelijkheid van de digitale infrastructuur moeten goed geregeld worden. De laatste editie van de blogserie ‘Leren digitaliseren’ van het Rathenau Instituut constateert dat voorwaarden aan open science in de maak zijn, maar meer urgente aandacht verdienen.
Artikel Rathenau


TO2 pleit voor 25 miljoen aan ‘samenwerkingsvouchers’ om r&d bij mkb te stimuleren

Investeren in de ontwikkeling van concrete oplossingen loont in een tijd van economische tegenwind. Mkb-bedrijven kunnen op dit punt nog wel vooruitgang boeken. Daarom pleiten de instellingen voor toegepast onderzoek, samenwerkend in deTO2federatie, voor een verhoging van de basisfinanciering van de TO2-instellingen, investeringen in faciliteiten voor toegepast onderzoek en jaarlijks 25 miljoen euro voor innovatievouchers van 100.000 euro voor mkb-bedrijven.
Nieuwsbericht TNO


Opinie: Verbied gezichtsherkenning op straat en in parken

Er moet een verbod komen op het gebruik van biometrische gegevens voor het identificeren van mensen op plekken waar iedereen mag komen. Waar het inzetten van deze technologie noodzakelijk is, mag dat alleen als de overheid daarvoor een vergunning heeft verleend. Daarvoor pleiten medewerkers van het Rathenau Instituut in het meest recente nummer van het tijdschrift Beleid en Maatschappij.
Artikel (pdf)


Opinie: Nationaal Groeifonds is te mager om de economie vooruit te helpen

Met het Nationaal Groeifonds hoopt het kabinet het toekomstig verdienvermogen van Nederland aan te jagen. Het tijdelijke fonds is echter te klein om de hele r&d-achterstand van het bedrijfsleven en de kennisinstellingen uit Nederland structureel weg te werken, zelfs als het gehele fonds alleen voor r&d wordt gebruikt, zo rekent een artikel van Rabo Research voor. Het kabinet wil met het groeifonds ook investeren in de infrastructuur en duurzaamheid.
Artikel Rabo Research


Extra impulsen van kabinet voor regionale ontwikkeling

Het kabinet en de provincies bundelen hun krachten door samen 300 miljoen euro extra te investeren in het fondsvermogen van de regionale ontwikkelmaatschappijen (ROM’s). Hiermee kunnen zij nieuwe investeringen doen in innovatieve mkb-ondernemingen in sectoren als zorg, energie en voedsel. De investering volgt uit het steun- en herstelpakket voor economie en banen dat het kabinet in augustus 2019 toezegde. Oost NL ontving als eerste ROM een extra fondsstorting, van 47 miljoen euro, van het kabinet en de provincies Gelderland en Overijssel.
Nieuwsbericht Rijksoverheid


Zuid-Hollandse partijen gaan komende tien jaar 14 miljard investeren in economie

Bijna 80 overheden, bedrijven en kennisinstellingen in Zuid-Holland investeren het komende decennium jaarlijks 1,4 miljard euro in de regionale economie. De ‘ruggengraat’ van de plannen moet worden gevormd door kennis en vernieuwing. In Zuid-Holland zijn veel innovatieve mkb-ondernemers, toonaangevende kennisinstellingen, sterke sectoren en de grootste Europese haven. Dit geeft de regio een goede uitgangspositie om ook de komende decennia een grote bijdrage te leveren aan brede welvaart en inclusieve werkgelegenheid in Zuid-Holland en in Nederland als geheel.
Nieuwsbericht EBZ
Groeiagenda Zuid-Holland (pdf)
Nieuwsbericht en uitzending Omroep West


Hoe Leiden in een vaccin-hotspot veranderde

De goedkeuring van het coronavaccin van Janssen, afgelopen week door de EMA, is ook het succes van Leiden, aldus een artikel van het AD. In de “ooit slaperige” academiestad is één van Europa’s grootste farmaceutische- en biotechclusters verrezen, die Nederland op de kaart zet in de strijd tegen corona.
Artikel AD
 

Nieuws en achtergronden uit Europa

Eerste strategisch plan 2021-2024 van Horizon Europa

De Europese Commissie (EC) heeft het eerste strategisch plan aangenomen voor Horizon Europa. Het bevat de strategische richtsnoeren voor de investeringen tijdens de eerste vier jaar van het programma. Het plan moet ervoor zorgen dat de werkzaamheden van de EU op het gebied van onderzoek en innovatie bijdragen aan de prioriteiten van de EU, waaronder een klimaatneutraal en groen Europa, een Europa dat klaar is voor het digitale tijdperk en een economie die werkt voor de mensen.
Nieuwsbericht EC
Strategisch plan Horizon Europa (pdf)
Factsheet (pdf)


Europese Commissie werkt aan nieuwe internationale onderzoeksvisie

EU-ambtenaren werken aan een internationale onderzoeksagenda die “minder (dan voorheen; red.) naïef is over de gevaren van misbruik van EU-kennis door andere landen”. Dan gaat het niet alleen om onderzoekssamenwerking met China, maar ook om het kwantum‑ en ruimteonderzoek samen met geassocieerde landen zoals Israël, Zwitserland en het VK. De onderzoeksbanden met de VS onder de nieuwe, veel EU-vriendelijkere, Amerikaanse president Joe Biden, zouden kunnen worden aangehaald. De nieuwe visie wordt, naar verwachting, volgende maand door de Europese Commissie vastgesteld. Daarna moet ze nog moet worden goedgekeurd door de Europese Raad en het Europees Parlement. De drie grote universiteiten uit Stockholm (Karolinska Institutet, KTH Royal Institute of Technology en Stockholm Universitet) beschrijven in een opiniebijdrage voor Science|Business hoe zij denken over het nieuwe internationaliseringsbeleid van de EU. Ze pleiten onder andere voor betere coördinatie van EU‑ en nationale onderzoeksinspanningen en meer wetenschapsdiplomatie.
Nieuwsbericht Science|Business
Nieuwsbericht Science Magazine
Ontwerpplan EC
Opiniebijdrage Nieuwsbericht Science|Business


EU-landen oneens over normen en definities wetenschappelijk wangedrag

Een analyse van het beleid voor wetenschappelijke integriteit in 32 landen laat zien dat de normen en definities voor wangedrag bij onderzoek sterk uiteenlopen. Dit ondanks een Europese gedragscode uit 2017, die bedoeld was om ze op elkaar af te stemmen. De variatie in normen en definities kan verschillende gevolgen hebben in internationale onderzoekssamenwerking en doet vragen rijzen over de beoogde zelfregulerende functie van de gedragscodes.
Nieuwsbericht Science Magazine
Wetenschappelijk artikel


JRC presenteert menu van ondersteuningsdiensten voor top-beroepsopleidingen

De uitrol van het nieuwe initiatief Centres of Vocational Excellence, onder Erasmus+, heeft baat bij een aantal ondersteunende diensten vanuit de Europese Commissie, concludeert het Joint Research Centre (JRC) in een rapport. Het presenteert verschillende mogelijke diensten, zoals een kennis- en netwerkhub, innovatiehandboeken en een Europees netwerk van nationale ondersteuningsdiensten.
Aankondiging JRC
Rapport JRC (pdf)
Nieuwsbericht Neth-ER


Waarom EU voortouw moet nemen in data governance

Controle over de manier waarop data worden gegenereerd, verzameld, geaggregeerd, waarde aan wordt onttrokken en verdeeld, is van cruciaal belang voor de digitale economie. Het Joint Research Centre (JRC) onderzocht het strategische belang van gegevens en welke bestuursmodellen gebruikt kunnen worden om de gegenereerde waarde van gegevens billijker te verdelen in de samenleving.
Nieuwsbericht JRC
Rapport JRC (pdf)


Opinie: Midden‑ en Oost- Europese landen nu zelf aan de slag met innovatiekloof

Onderzoekers in Midden- en Oost-Europa zeggen dat het opgeschaalde Widening-programma in Horizon Europe en de vernieuwde Europese Onderzoeksruimte (ERA) de r&d‑kloof tussen Oost‑ en West-Europa zullen helpen verkleinen. Hun eigen landen moeten nu ook zelf een steentje bijdragen aan hun onderzoeks- en innovatiesystemen, door strategieën over te nemen die in de rijkere landen hebben gewerkt.
Artikel Science|Business


Opinie: EU moet start-ups langetermijnsteun bieden

Op het eerste evenement dat gezamenlijk werd georganiseerd door de European Innovation Council (EIC) en het Europees Instituut voor innovatie en technologie (EIT), riepen ondernemers de EU op om lacunes in de steun en financiering te dichten die hun bedrijven nodig hebben om op te schalen en winstgevend te worden. Science|Business doet verslag. De organisatie gaf zelf ook een rapport uit over het steunen van innovatieve bedrijven.
Artikel Science|Business
Rapport Science|Business (e-mailadres verplicht)


Bedrijfsleven vraagt om meer aandacht voor autonome machines

Gezien de grote hoeveelheid gegevens die worden verzameld en opgeslagen door autonome auto’s en drones, moeten deze machines onderdeel uitmaken van het debat over de digitale soevereiniteit van Europa. Dat zeggen topmensen uit het Europese bedrijfsleven en de Europese politiek in een peiling van het European Center for Digital Competitiveness (ECDC) van de ESCP Business School. Vanwege de verwachte marktomvang moeten ze bovendien onderwerp worden van het debat over een concurrerende Europese industrie.
Persbericht ESCP Business School (pdf)
Rapport ESCP Business School (pdf)


Opinie: Grote techbedrijven alleen aanpakken op marktmacht is onvoldoende

Met haar plannen om de grote techbedrijven aan te pakken, zet Eurocommissaris Margrethe Vestager forse stappen in de goede richting, aldus een artikel van het Rathenau Instituut. Ze zou echter breder moeten kijken dan alleen naar hun rol als leverancier van goederen en diensten. Ook ten aanzien van onze nieuwsvoorziening, politieke beeldvorming en maatschappelijke keuzes spelen deze bedrijven een dubieuze rol. Een rapport van de European Parliamentary Research Service (EPRS) bevestigt de noodzaak van verdergaande Europese regelgeving voor grote platformbedrijven (en handhaving daarvan). Het rapport noemt een reeks beleidsopties op het gebied van concurrentie en innovatie, arbeidsomstandigheden en arbeidsmarkten, consumenten- en maatschappelijke risico’s, en milieuduurzaamheid.
Artikel Rathenau
Rapport EPRS (pdf)


Opinie: Nieuwe werkwijze nodig om bias in algoritmes aan te pakken

De manier waarop systemen voor kunstmatige intelligentie (AI) en machine learning (ML) gewoonlijk worden ontworpen, is in strijd met de EU-wetgeving inzake non-discriminatie. Dat stellen twee experts in ethiek en recht van het Oxford Internet Institute (OII) in een artikel in het komende nummer van West Virginia Law Review. Bij het trainen van algoritmes wordt gebruik gemaakt van bestaande gegevens, waarin vooringenomenheid bij wijze van spreken al is ingebakken. Die gegevens zou je eerst moeten screenen. Via de website van Nxt Museum is de nieuwe documentaire ‘Coded Bias’ te bekijken (tot 27 maart gratis). Deze gaat over het werk van kunstenares Joy Buolamwini die aan het MIT Media Lab bias in algoritmes bestudeert.
Nieuwsbericht OII
Paper
Documentaire (password direct onder aanklikknop)


Opinie: Robots laten mens te hard werken

In magazijnen, callcenters en andere sectoren sturen intelligente machines mensen aan. Volgens een artikel van The Verge maken ze het werk “stressvoller, slopender en gevaarlijker”. Volgens de auteur is “een automatiseringscrisis aangebroken”.
Artikel The Verge


VK: Overheid benoemt tien tech-prioriteiten

De Britse regering heeft tien tech-prioriteiten voor 2021 gepresenteerd. De Britse regering wil een hoogwaardige digitale infrastructuur uitrollen over het hele land, bouwen aan een technologisch onderlegde natie en een “nieuw tijdperk van start-ups en scale-ups stimuleren”. Voor later dit jaar wordt een nationale AI-strategie aangekondigd.
Nieuwsbericht Britse overheid
Tien prioriteiten
 

Nieuws en achtergronden uit de rest van de wereld

Studie: “Reviewers zijn anders gaan beoordelen door coronapandemie”

Door de coronacrisis hebben medische en farmaceutische tijdschriften hun publicatieprocessen versneld, constateert Serge Horbach, postdoctoraal onderzoeker aan het Danish Centre for Studies in Research and Research Policy van de Aarhus University. Hij bestudeerde reviewrapporten en redactionele besluitvormingsbrieven van twee tijdschriften, het British Medical Journal en het tijdschrift eLife. Volgens Horbach heeft de snelheidsverhoging niet geleid tot slechtere artikelen. Wel zijn reviewers nadrukkelijker gaan kijken naar de sociale en medische relevantie van het onderzoek en iets minder gaan letten op de zuiver methodologische deugdelijkheid of de nieuwheid.
Artikel Research Professional News


“Wetenschap en innovatie belangrijk om uitdagingen 21e eeuw het hoofd te bieden”

De coronapandemie heeft enorme inspanningen op het gebied van wetenschappelijk onderzoek op gang gebracht, maar ook de inefficiënties daarvan blootgelegd. Dat constateerden analisten en beleidsmakers op de online conferentie ‘The new centrality of science and technology: Will it outlive the coronavirus pandemic?’, georganiseerd door de OESO en de Onderzoeksdienst van het Europees Parlement (EPRS). Het evenement vond plaats op dinsdag 23 februari 2021. Onder de sprekers was de Belgische econome Reinhilde Veugelers (KU Leuven), die het belang benadrukte van transnationale wetenschappelijke samenwerking en de noodzaak om wetenschappers te vertrouwen, iets wat de laatste jaren op de proef is gesteld. Anderzijds toont de samenwerking in het kader van het anticoronavirusplatform Covax aan hoe delicaat een dergelijke samenwerking kan zijn.
Nieuwsbericht EPRS
Conferentieverslag (YouTube)


Wereld is nog niet op weg naar groen herstel

Een jaar na het uitbreken van de pandemie zijn de hersteluitgaven van landen wereldwijd achtergebleven bij hun toezeggingen om duurzamer terug te bouwen. Uit een analyse van de uitgaven van toonaangevende economieën, geleid door het Economic Recovery Project van de Smith School of Enterprise and the Environment van Oxford University en het VN-milieuprogramma (UNEP), blijkt dat slechts 18 procent van de aangekondigde hersteluitgaven als ‘groen’ kan worden beschouwd. Het rapport ‘Bridging Digital and Environmental Goals: A Framework for Business Action’ van het World Economic Forum (WEF) beschrijft hoe bedrijven economisch kunnen herstellen door tegelijkertijd te digitaliseren en te vergroenen.
Nieuwsbericht UNEP
Rapport Oxford University / UNEP (pdf)
Samenvatting voor beleidsmakers (pdf)
Global Recovery Observatory – Smith School
Nieuwsbericht WEF
Rapport WEF (pdf)


De 100 meest innovatieve bedrijven van 2021 volgens Fast Company

Bedrijven over de hele wereld, in elke bedrijfstak, hebben de afgelopen 12 maanden praktische en existentiële uitdagingen het hoofd moeten bieden. Daardoor is ook de top 100 van Fast Company afgelopen jaar flink opgeschud. Bedrijven die een grote sprong voorwaarts hebben gemaakt zijn bijvoorbeeld de bedrijven achter de eerste mRNA-vaccins (Pfizer-BioNTech en Moderna) en vastgoedontwikkelaar Stablegold Hospitality, die die op grote schaal betaalbare woningen creëert.
Nieuwsbericht en ranglijst Fast Company


Veel landen getroffen door Microsoft Exchange-lek

Op 2 maart 2021 bracht Microsoft zogenaamd een beveiligingsupdate uit voor servers die gebruikmaken van Microsoft Exchange 2019, 2016, 2013 en 2010. Het ging echter om software van een, naar het zich laat aanzien, Chinese partij die het hackers mogelijk maakt om ongezien op de servers te komen. Nederland is een van de landen die het meest zijn getroffen, meldt Techzine op basis van onderzoek van cybersecuritybedrijf Check Point. Volgens het Nationaal Cyber Security Centrum zijn zeker 1.200 servers geïnfecteerd. Het aantal hack-aanvallen via deze servers steeg tussen 11 en 15 maart met een factor tien, van 700 tot 7.200. Ook in de VS, Duitsland, het VK en Rusland zijn veel Microsoft Exchange Servers geïnfecteerd. Het Nationaal Cyber Security Centrum adviseert bedrijven en organisaties om te blijven scannen en monitoren op misbruik van de servers en maatregelen te nemen om gevolgen van misbruik te beperken. Daarvoor heeft Microsoft op 16 maart een tool uitgebracht, meldt ITdaily. Een artikel van Wired beschrijft de gevolgen van de besmetting in de VS. Een tweede artikel van Wired beschrijft de gevolgen van een vergelijkbare besmetting, uit december 2020, van firewall Accellion.
Nieuwsbericht Techzine
Nieuwsbericht NCSC
Nieuwsbericht ITdaily
Nieuwsbericht Wired – 1
Nieuwsbericht Wired – 2


Kunnen we AI reguleren met een soort centrale-banksysteem?

In 2019 introduceerde de OESO een serie Beginselen voor Kunstmatige Intelligentie (AI), die ervoor zouden moeten zorgen dat AI niet alleen innovatief, maar ook betrouwbaar is en de mensenrechten en democratische waarden eerbiedigt. Tot nu toe is er geen mechanisme om deze beginselen af te dwingen. De Franse professor Econometrie Guillaume Chevillon stelt voor om hiertoe een soort centrale-banksysteem op te zetten. Een artikel van MIT Technology Review zet uiteen waarom je regulering van AI nooit aan de markt moet overlaten en zeker niet aan big techbedrijven als Facebook.
Artikel OESO-blog
AI-begindelen OESO
Artikel MIT Technology Review


Gedachten over wetenschap, innovatie en beleid

Euractiv organiseerde afgelopen week de online conferentie ‘Kennis, wetenschap en democratie’ over de rol van wetenschappelijk bewijs in het beleid en de maatschappij. Op een online lezing van Duke University (VS) besprak Bill Bonvillian (MIT Abdul Latif Jameel World Education Lab) enkele basisprincipes van het overheidsbeleid achter, en de rol van de overheid in het op wetenschap en technologie gebaseerde innovatiesysteem.
Conferentieverslag Euractiv (YouTube)
Lezing Duke University (YouTube)


Beleidsscenario’s voor overgang naar hulpbronnenefficiënte en circulaire economie

Het mondiale materiaalgebruik zal naar verwachting de komende decennia toenemen als er geen nieuw beleid komt, met alle negatieve gevolgen van dien voor het milieu. Een rapport van de OESO analyseert hoe het beleid kan verbeteren door een wereldwijde hervorming van de belasting op materialen. Hierbij worden belastingen geheven op primaire metalen en minerale hulpbronnen. De opbrengst wordt gebruikt voor de financiering van subsidies voor gerecycleerde goederen en voor de productie van secundaire metalen. Er zijn natuurlijk nog veel meer mogelijkheden om de transitie naar een hulpbronnenefficiënte en circulaire economie te versnellen, zoals informatiecampagnes, labelling en r&d, maar die laat het rapport buiten beschouwing.
Rapport OESO


VS: Herstelplan Biden bevat aanzienlijke financiering voor pandemisch onderzoek

Het hulppakket van 1,9 biljoen dollar dat de regering-Biden deze week door het Amerikaanse Congres heeft geloodst, bevat veel geld voor economisch herstel, maar ook enkele miljarden dollars voor wetenschap, met name voor de medische en farmaceutische wetenschappen en voor onderzoekers die getroffen zijn door de pandemie. Wetenschapsgroepen reageren positief, maar er zijn ook kritische stemmen, die stellen dat de toegezegde bedragen maar een fractie zijn van wat echt nodig is.
Nieuwsbericht Science|Business
Nieuwsbericht SSTI


VS: Commissie beveelt miljardenuitgaven aan AI aan

De VS moet miljarden dollars injecteren in onderzoek naar kunstmatige intelligentie als de natie in 2025 ‘AI-ready’ wil zijn en succesvol wil concurreren met China, aldus een rapport van de National Security Commission on AI (NCSAI). “Om te winnen in AI, hebben we meer geld, meer talent en sterker leiderschap nodig”, zei voorzitter Eric Schmidt, het voormalige hoofd van Google’s moederbedrijf Alphabet. Een artikel van Amy Zegat van het Stanford Institute for Human-Centered Artificial Intelligence (HAI) bevestigt de noodzaak van investeringen in AI voor de veiligheid van de VS, met name voor het inwinnen van informatie over vijandelijke activiteiten, maar waarschuwt ook voor mogelijke negatieve effecten op burgerlijke vrijheden en privacy.
Nieuwsbericht NCSAI
Rapport NCSAI (pdf)
Nieuwsbericht Nextgov
Artikel HAI