AWTI e-mail alert 5 november 2020

Industrievisie, ecosystemenstrategie en voortgangsrapportage MKB-actieplan

Staatssecretaris Keijzer informeerde de Kamer deze week over drie zaken: de visie van het kabinet op de toekomst van de (maak)industrie in Nederland; de kabinetsstrategie voor versterking onderzoeks- en innovatie-ecosystemen en de voortgangsrapportage van het MKB-actieplan. Opvallend in de ecosystemenstrategie is dat de het kabinet voor de uitvoering een learning community wil opzetten, waarin beleidsmakers en experts uit verschillende ecosystemen kennis en ervaring gaan uitwisselen. Input voor de drie stukken over het industrie‑, innovatie‑ en mkb-beleid zijn onderzoeken van TNO (‘‘Groeisectoren in Nederland in internationaal perspectief’), KPMG (‘SWOT-analyse Nederlandse Waardeketens’ en Dialogic (‘Onderzoeks- en innovatie-ecosystemen in Nederland’).
Kamerbrief Visie op toekomst industrie (pdf)
Nieuwsbericht Rijksoverheid
Kabinetsstrategie Ecosystemen (pdf)
Voortgangsrapportage MKB-actieplan 2020 (pdf)
Rapport TNO (pdf)
Rapport KPMG (pdf)
Rapport Dialogic (pdf)

“We moeten big tech nú aanpakken”

We moeten techbedrijven als Google en Facebook minder machtig maken voordat het te laat is, aldus internet- en privacy-expert (en voormalig politica) Marietje Schaake in het VPRO-radioprogramma Nooit meer slapen. “De technologie holt zo snel vooruit en werkt zo ontwrichtend, dat als we nu niet ingrijpen er een standaard wordt gezet die maar heel moeilijk terug te draaien is door wetten en regels.” Op een bijeenkomst van AlgorithmWatch, dat in mei nog pleitte voor het aanpakken van grote platformbedrijven, bevestigde eurocommissaris Margrethe Vestager de noodzaak van snelle regulering. De Europese Digital Service Act, die in december moet verschijnen, zal er voorstellen voor bevatten. Zoals we vorige week meldden, staat ook in de VS het aanpakken van de grote technologiebedrijven hoog op de politieke agenda. Daar gaat het vooral om hun grote marktmacht. Een artikel van OneZero legt uit welke valkuilen er voor de Amerikaanse aanpak zijn. Volgens een artikel van Project Syndicate wordt beleid tegen big tech pas effectief als de overheid tegelijkertijd de ontwikkeling van platforms stimuleert die sociaal wenselijke alternatieven voor big tech bieden.
Podcast Nooit meer slapen
Rapport AlgorithmWatch (pdf; mei 2020)
Toespraak Vestager
Artikel OneZero
Artikel Project Syndicate

Sterker uit coronacrisis komen vergt systematische benadering

De Amerikaanse Information Technology and Innovation Foundation (ITIF) en de Global Trade and Innovation Policy Alliance (GTIPA) hebben een rapport uitgegeven over hoe 20 landen en regio’s in de wereld tot nu toe beleidsmatig reageren op de coronapandemie. Daardoor is veel innovatie ontstaan, met name in de gezondheidssector, maar er zijn ook maatregelen genomen die innovatie hinderen. De doelen van al deze programma’s zouden, volgens deskundigen op een ministeriële vergadering van de OESO, veel meer gebaseerd moeten worden op systematische, wetenschappelijk onderbouwde meerjarenscenario’s (bericht Science|Business). Bij de European Green Deal is dit geprobeerd. De uitwerking zal nu ook systematisch moeten plaatsvinden, beschrijft een rapport van de Club van Rome. Een rapport van CEPS Policy Insights en CICERONE (Circular Economy Platform for European Priorities Strategic Agenda) pleit voor een systematisch innovatiebeleid in de uitwerking van de Green Deal. De Europese Commissie (EC) zelf ziet in de uitwerking nog een grote rol weggelegd voor de systematische ontwikkeling van normen (standaarden). Dat beschrijft ze in een factsheet.
Nieuwsbericht ITIF
Rapport ITIF / GTIPA (pdf)
Nieuwsbericht Science|Business
Rapport Club van Rome
Rapport CEPS / CICERONE (pdf)
Factsheet EC (pdf)
 

Ideale manier om geld onder wetenschappers te verdelen bestaat niet

Tijdens de bijeenkomst ‘Celebrating Openness’ van de Open Science Community Groningen en de Universiteitsbibliotheek Groningen, werden voorstellen besproken voor nieuwe vormen van toekenning van onderzoeksgeld. Verloten is een optie, maar kent ook nadelen, net als alle andere vormen van verdeling. Transparantie over de manier waarop gelden verdeeld worden is erg belangrijk.
Artikel ScienceGuide

Corona: meer afgestudeerde internationals willen weg uit Nederland

Door de coronacrisis zijn studenten van buiten Europa minder vaak van plan in Nederland te blijven wonen en werken. Slechts iets meer dan de helft wil nog een verblijfsvergunning aanvragen, blijkt uit een enquête van Nuffic, onder ruim, 600 internationale studenten Dat geldt het sterkst voor niet-EU-studenten. Uit onderzoek is al meermaals gebleken dat studenten die in Nederland blijven na hun studie een substantiële bijdrage leveren aan onze economie en samenleving.
Nieuwsbericht Nuffic
Rapport Nuffic (pdf)
Nieuwsbericht HOP / UToday

40 stellingen over de wetenschap

De hoogleraren Ingrid Robeyns (Universiteit Utrecht), Remco Breuker (Universiteit Leiden) en Rens Bod (UvA) publiceerden in september een pamflet met veertig stellingen over de wetenschap, die volgens hen in crisis verkeert. Aan de hand van de stellingen schetsten ze een weg om de universiteit weer relevant, werkbaar, studeerbaar en betaalbaar te maken. De publicatie is nu gratis beschikbaar. In september verschenen recensies van het boekje, onder andere in Trouw en op de website Sargasso.
Publicatie (pdf)
Artikel Trouw
Artikel Sargasso

Verschillen van inzicht over nut en besteding Nationaal Groeifonds

De Tweede Kamer hield deze week een hoorzitting over het nieuwe Nationaal Groeifonds van 20 miljard euro. In de media hebben diverse columnisten en andere opinieleiders hun mening al gegeven over (on)nut en noodzaak van het groeifonds. Recentelijk sluiten Willem Vermeend en Rick van der Ploeg zich, via een column in De Telegraaf, aan bij de tegenstanders van dit instrument. In de hoorzitting in de Tweede Kamer werd onder meer veel gepleit voor hogere investeringen in onderwijs en leven lang leren. Nobelprijswinnaar Ben Feringa adviseerde om “een stevig deel van het groeifonds” te investeren in “basisonderzoek, perspectief voor innovatie en vernieuwing en doorbraken op de lange termijn”, aldus een verslag van ScienceGuide.
Artikel De Telegraaf
Artikel ScienceGuide

Kabinet en Invest-NL willen samen half miljard investeren in groeibedrijven

Het kabinet en Invest-NL willen elk 250 miljoen euro investeren in start- en scale-ups. De bedoeling is het bedrag te verdelen over drie fondsinitiatieven: een fonds dat meer kapitaal vrijmaakt voor innovatieve scale-ups (Dutch Future Fund); een fonds voor kennisintensieve start- en scale-ups (Deeptech Fonds); en een fonds voor het bevorderen van alternatieve financiering voor groeibedrijven.
Nieuwsbericht Rijksoverheid

Kabinet reageert op zorgen over samenwerking met Huawei

Waarom wordt er geen stokje gestoken voor de samenwerking tussen de twee Amsterdamse universiteiten en het Chinese techbedrijf Huawei? Dat kunnen we niet en we vragen ons af of het nodig is, schrijft het kabinet in een reactie op Kamervragen. Dit najaar zal het kabinet de Kamer nader informeren over het proces om te komen tot aanvullende maatregelen om ongewenste kennis- en technologieoverdracht naar derde landen tegen te gaan. Daarbij ontstaat wellicht ook de mogelijkheid om eventuele nieuwe toetsingscriteria en maatregelen toe te passen op deze samenwerking.
Kamerbrief (pdf)
Nieuwsbericht HOP / DUB

Meten van de effecten van het innovatiebeleid is niet eenvoudig

Staatssecretaris Mona Keijzer (EZK) reageert in een brief aan de Tweede Kamer op drie moties over het meten van de effecten van het innovatiebeleid. Zoals ScienceGuide vorige week al berichtte, is het CPB niet in staat om tot een kwantitatieve onderbouwing van de effectiviteit en impact van het innovatiebeleid te komen. Daar had de eerste van de drie moties om gevraagd. Het meten van de maatschappelijke impact van het innovatiebeleid, waar de tweede motie om vroeg, is zelfs nog complexer, volgens Keijzer, en vooralsnog evenmin mogelijk. De derde motie ging over het alsnog behalen van de ambitie van 2,5% r&d-uitgaven in Nederland. Dat is, volgens Keijzer, “uiteindelijk een politieke keuze”.
Kamerbrief (docx)
 

Toekomst Horizon Europe nog steeds met onzekerheden omgeven

De Europese Raad is niet met een voorstel gekomen dat voldoet aan de eis van het Parlement om 39 miljard euro extra uit te trekken voor Horizon Europe, Erasmus+ en andere ‘vlaggenschipprogramma’s’, constateert een bericht van Science|Business. Een artikel van Neth-ER zet op een rij wat er nog allemaal moet gebeuren zodra er een akkoord is tussen het Europees Parlement en de Europese Raad. Beleidsmakers hopen nog steeds dat Horizon Europe op 1 januari a.s. van start kan gaan.
Nieuwsbericht Science|Business
Artikel Neth-ER

Onafhankelijke studie: 80% ERC-projecten heeft grote wetenschappelijke impact

Tachtig procent % van de projecten die de European Research Council (ERC) heeft gefinancierd, had een grote wetenschappelijke impact; 18% leidt zelfs tot een wetenschappelijke doorbraak, aldus een onafhankelijke studie in opdracht van de ERC. Het is geen officieel selectiecriterium, maar bijna de helft van de projecten heeft impact gehad op de economie, maatschappij of beleidsvorming.
Nieuwsbericht ERC
Rapport ERC (pdf)
Nieuwsbericht Neth-ER

Mariya Gabriel: Wetenschapsdiplomatie belangrijker dan ooit

De wereld staat voor zoveel gemeenschappelijke uitdagingen, dat je maar beter mondiaal kunt samenwerken in het oplossen daarvan. In een artikel op de website S4D4C, ‘Using Science for/in Diplomacy for Addressing Global Challenges’, beschrijft eurocommissaris Mariya Gabriel hoe de EU aan wetenschapsdiplomatie doet “om bruggen te slaan tussen wetenschap, technologie en innovatiepraktijken, nationale belangen en mondiale uitdagingen.”
Artikel S4D4C

Europese Commissie publiceert evaluatie staatssteunregels

De Europese Commissie heeft de resultaten gepubliceerd van een evaluatie van de EU-staatssteunregels. De evaluatie, in de vorm van een ‘fitness check’, had onder meer betrekking op de kaderregeling inzake staatssteun voor onderzoek, ontwikkeling en innovatie. In het algemeen voldoet het systeem en de regels, constateert de evaluatie. Om de doelen van de European Green Deal en de industriële en digitale strategieën van de EU te kunnen behalen, zijn wel enkele versoepelingen nodig.
Persbericht EC
Rapporten

Complexiteit lijkt goed aangrijpingspunt voor economisch beleid

Al enkele jaren wordt in economische kringen gesproken over een nieuwe, eenvoudige indicator voor de stand van de economie: de Economic Complexity Index. Het idee hierachter is dat hoe complexer de samenstelling van het bedrijfsleven en de producten die het produceert, hoe robuuster de economie. Een publicatie van het Joint Research Centre van de Europese Commissie (JRC) heeft de theorie toegepast op Slowakije en constateert dat deze bruikbaar is en praktische aangrijpingspunten geeft voor overheidsmaatregelen om de concurrentiekracht van de economie te bevorderen.
Rapport JRC (pdf)

Zorgen over sociale media, AI en geautomatiseerde besluitvormingssystemen

AlgorithmWatch en Bertelsmann Stiftung hebben een rapport geschreven, ‘Automating Society’, over het gebruik van geautomatiseerde besluitvormingssystemen (ADM) bij particuliere bedrijven en overheden in Europa. Voor het rapport is onderzoek gedaan naar ADM-systemen in 16 Europese landen en de EU. Het rapport gaat uitvoerig in op de gevaren van deze technologie en wat je daaraan zou kunnen doen. Een rapport van het Joint Research Centre (JRC) van de Europese Commissie kijkt breder. Het constateert dat de combinatie van sociale media, AI en ADM de democratie in gevaar brengen. Dergelijk zorgen leven breed in Europa. Het nieuw opgericht Committee on Artificial Intelligence in a Digital Age (AIDA) van het Europees Parlement sprak er online uitgebreid over met de verantwoordelijke bewindslieden op dit beleidsterrein, Thierry Breton (26 oktober) en Margrethe Vestager (27 oktober).
Artikel AlgorithmWatch
Rapport (pdf)
Nieuwsbericht Europees Parlement
Verslag Commissie AIDA 26 oktober
Verslag Commissie AIDA 27 oktober

Cyberaanvallen worden steeds geraffineerder, doelgerichter en groter in aantal

Het Agentschap voor Cyberveiligheid van de Europese Unie (ENISA) heeft zijn jaarlijkse ‘EU Threat Landscape Report’ gepubliceerd. Het rapport laat zien dat het aantal aanvallen zich voortdurend uitbreidt en dat ze steeds geraffineerder en doelgerichter worden. De motivatie voor de meeste aanvallen is financieel. Er is ook een toename van phishing, spam en gerichte aanvallen in social-mediaplatformen.
Persbericht ENISA
Rapport ENISA

Europa zou mondiale ontwikkeling Industrie 4.0 kunnen leiden

De Europese technologiesector is in vijf jaar tijd vier keer zoveel waard geworden. In totaal gaat het nu om een waarde van 618 miljard euro. Volgens een rapport van Dealroom en Speedinvest is de waardevermeerdering het gevolg van groeiende investeringen van bedrijven en oprichters in nieuwe technologiebedrijven. Met de juiste overheidsmaatregelen en ‑ondersteuning zouden Europese venture capitalists en start-ups deze ontwikkeling zelfs mondiaal kunnen leiden. Relevant is dit verband is de conferentie ‘Not Optional — Making Europe the Most Entrepreneurial Continent’, van Index Ventures en Slush. In een open brief roepen 700 deelnemers aan dit congres regeringen op het mogelijk te maken om startup-personeel uit te betalen in aandelen. Dat zou buitenlands talent aantrekken.
Artikel Dealroom
Rapport Dealroom (pdf; registratie e-mailadres verplicht)
Artikel Information Age
Artikel Sifted
Nieuwsbericht Not Optional

Minder dan 10 procent EU-bedrijven biedt werknemers uitgebreide leermogelijkheden

Bijna alle managers in Europa (96%) zijn het erover eens dat opleiding belangrijk is voor het huidige werk van werknemers. De meeste organisaties in de EU bieden ‘enige’ opleiding aan, maar slechts een klein deel – 9 procent – biedt werknemers uitgebreide opleidings- en leermogelijkheden. Dat laat de European Company Survey 2019 van de EU-agentschappen Eurofound en Cedefop zien. Verder zegt driekwart van de ondervraagde managers moeite te hebben met het vinden van geschikte kandidaten voor vacatures.
Nieuwsbericht Eurofound
Rapport (pdf)

Tien grote uitdagingen voor onderzoek en innovatie op gebied van voedsel en voeding

De nieuwe Europese ‘Farm to Fork’-strategie en de Europese Green Deal streven naar grote veranderingen in het komende decennium van zowel het landbouw‑ als het voedsel‑ en voedingsbeleid. Het rapport ‘Food 2030 pathways for action’ schetst tien grote uitdagingen die hieruit voortvloeien voor onderzoek en innovatie. Eurocommissaris Mariya Gabriel beschouwt de uitdagingen als richtinggevend voor onderzoek en innovatie op deze terreinen binnen Horizon Europe.
Rapport EC (pdf)
Factsheet EC

Technologie helpt moderne steden grote problemen aan te pakken

De pandemie heeft veel steden een zware slag toegebracht, stelt een artikel van Science|Business. Terwijl zij proberen te herstellen van de economische en sociale gevolgen van de coronapandemie, voeren ze hun inspanningen op om big data en kunstmatige intelligentie (AI) in te zetten om het leven in de stad te verbeteren. Het artikel bespreekt hoe onder andere Amsterdam en Montreal dat doen. Een artikel van Urenio noemt vijf grote problemen waarvoor big data en AI zijn in te zetten, zoals criminaliteit, onderhoud en beheer van de infrastructuur en de inzameling en verwerking van afval. Een artikel van Euroscientist zet het onderwerp in een breder perspectief: de inzet van technologie in steden werkt het beste als deze ook economische groei stimuleert en het leven van burgers verbetert.
Artikel Science|Business
Artikel Urenio
Artikel Euroscientist

Coronacrisis: Noodzaak tot digitalisering is kans maar ook bedreiging

Overal op de wereld gaan bedrijven als gevolg van de coronacrisis sterker digitaliseren. Op die manier verschaffen ze zich een betere uitgangspositie voor het moment dat de economie weer uit het dal klimt. Kleine bedrijven lopen hierbij wel vaak aan tegen gebrek aan financiering, grote bedrijven tegen gebrek aan digitaal en professioneel goed onderlegde nieuwe medewerkers. Overheden zouden deze problemen moeten helpen oplossen, menen artikelen van het Canadese Centre for International Governance Innovation (CIGI) en de Indiase ngo QRIUS. Ze zullen ook moeten werken aan oplossingen voor de vele lager geschoolde mensen die door digitalisering hun werk kwijtraken.
Artikel CIGI
Artikel QRIUS

Brookings: Coronacrisis laat zien dat innovatie vaak eenvoudiger kan

De coronapandemie laat zien dat innovatie lang niet altijd een langlopend hightech-proces hoeft te zijn. Dat toont de veel eenvoudiger vorm van innovatie in zuidelijke landen, ‘frugal innovation’, al veel langer aan en blijkt nu ook in het Westen tot belangrijke resultaten te kunnen leiden. Kijk naar alle apparaten en systemen die werden bedacht om het tekort aan beademingsapparatuur in ziekenhuizen op te lossen. Om deze ontwikkeling een blijvende impuls te geven, zouden overheden in het Westen nog eens goed moeten kijken naar alle instrumenten die ze gebruiken voor regulering en bevordering van innovatie en hoe deze zouden kunnen verbeteren.
Artikel Brookings

Zorgen om versnelde beoordelingsprocedures coronamedicijnen

Zowel in de EU als in de VS hebben instanties die het gebruik van geneesmiddelen beoordelen, ingestemd met het gebruik van het middel remdesivir voor de behandeling van SARS-CoV-2. De werking van het middel is echter dubieus en de bijwerkingen zijn nog niet goed onderzocht, constateert een artikel van Science Magazine. Dat roept twijfels op over de versnelde procedures die de autoriteiten in de EU en de VS op dit moment gebruiken om medicijnen op de markt toe te staan.
Artikel AAAS Science Magazine

China: Technologische ambities centraal in nieuw vijfjarenplan

China wil de komende vijf jaar economische groei bereiken door meer in te zetten op de productie van hoogwaardige technologie. Daarbij streeft het land ook nadrukkelijk naar onafhankelijkheid van andere landen bij de productie van computerchips. Dat is besloten tijdens het partijcongres van de Communistische Partij. Hoe China deze doelen precies wil bereiken, wordt de komende maanden naar verwachting duidelijker. Een artikel van het Centre for International Governance Innovation (CIGI) ziet nog wel wat beren op de weg. Om aansluiting te vinden bij de toptechnologielanden in de wereld heeft China, volgens het artikel, nog wel een jaar of tien nodig.
Nieuwsbericht Europa.Nu
Nieuwsbericht Al Jazeera
Artikel CIGI

China: Coronacrisis vergroot voorsprong in AI-race

Te midden van de pandemie neemt China het voortouw in de wereldwijde AI-race. Dat stelt Kai-Fu Lee, voormalig AI-hoofd van Google en Baidu in een interview met Fortune. “Data is wat AI drijft, en China heeft meer data dan wie dan ook.” De coronacrisis heeft China verder op voorsprong gezet.
Artikel Fortune

Trump katalyseerde in 2017 ‘Mars voor Wetenschap’. Wat is daarvan overgebleven?

Op 22 april 2017, drie maanden na de inhuldiging van president Donald Trump, gingen meer dan 1 miljoen demonstranten over de hele wereld de straat op voor de Mars voor de Wetenschap. Dat heeft geen grote resultaten opgeleverd, aldus een artikel van Science Magazine. Wel hebben veel wetenschappers zich aangesloten bij kleine initiatieven die opkomen voor belangen van de wetenschap en die boeken soms resultaten.
Artikel AAAS Science Magazine