De coronacrisis ontvouwt zich. Dat is overal te merken, op straat en bij u thuis, maar ook in de wereld van wetenschap, technologie en innovatie. Er waren deze week zoveel beleidsrelevante berichten over, dat we hebben besloten een coronaspecial te maken.
De wetenschap is wereldwijd op zoek naar vaccins en medicijnen tegen COVID-19. De zoektocht naar vaccins gaat zeker anderhalf jaar duren, legt een artikel van Wired uit. Science Magazine meldt dat Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) een megatrial is gestart van de vier meest veelbelovende coronavirusbehandelingen. De Centrale Medische Bibliotheek van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) heeft een overzicht gemaakt van wetenschappelijke bronnen, bedoeld voor zorg en onderzoek: klinische beslissingsondersteunende informatie over COVID-19, wetenschappelijke publicaties over COVID-19, nationale en internationale websites over COVID-19 en kaarten over COVID-19.
Artikel Wired
Nieuwsbericht Science Magazine
Coronavirus-overzicht RUG
Technologische start-ups dreigen hard getroffen te worden door de coronacrisis. Digital Europe schetst de problemen en doet aanbevelingen aan overheden om de sector te steunen. Technologische start-ups kunnen de maatschappij helpen met creatieve oplossingen. Een artikel van De Tijd geeft voorbeelden van bijdragen die ze leveren aan de bestrijding van het virus en het aangenamer en makkelijker leven in tijden van beperking van onze bewegingsvrijheid. De Nederlandse trendwatcher Richard van Hooijdonk is een live blog begonnen over hoe de techsector inspeelt op behoeften die ontstaan door de coronacrisis.
Artikel Digital Europe
Artikel De Tijd
Live blog Van Hooijdonk
In het onderzoek naar vaccins en medicijnen tegen COVID-19 speelt kunstmatige intelligentie een hoofdrol. Dat geldt ook voor het onderzoek naar de pandemie: hoe verspreidt het virus zich, hoe is het te beheersen en hoe kunnen de verwoestende gevolgen ervan worden ingedamd? Artikelen van Data Innovation, Forbes (2x) en Science|Business vertellen daar meer over. Om dit onderzoek verder te helpen, zijn wel veel meer data nodig dan nu beschikbaar, constateert een artikel van New Scientist. De VS heeft bijvoorbeeld grote problemen met het indammen van het virus door een groot gebrek aan goede gezondheidsdata, aldus een artikel van het Brookings Institution. Het onderwerp heeft internationaal breed de aandacht. “Het antwoord op COVID-19 zal evolueren naarmate data binnenkomen”, zeggen Britse wetenschapsadviseurs in een tweede artikel van Science|Business. The Wall Street Journal heeft een rubriek in het leven geroepen over de inzet van kunstmatige intelligentie voor onderzoeks- en beleidsdoeleinden.
Artikel Data Innovation
Artikel Forbes – 1
Artikel Forbes – 2
Artikel Science|Business – 1
Artikel New Scientist
Artikel Brookings Institution
Artikel Science|Business – 2
Rubriek Wall Street Journal
Op de Nederlandse universiteiten vindt veel onderzoek plaats naar COVID-19 en de bestrijding ervan. Ook worden allerlei initiatieven opgezet om de zorgsector te ondersteunen bij de aanpak van de crisis. Zo schoolt het TechMed Centre van de Universiteit Twente medici versneld bij. Masterstudenten van de TU Delft proberen een relatief goedkoop beademingsapparaat te ontwikkelen om snel te kunnen voorzien in de grote behoefte aan dergelijke apparaten. Veel initiatieven onttrekken zich nog aan het zicht, maar zullen in de komende weken en maanden naar buiten treden.
Nieuwsbericht UTwente
Nieuwsbericht TU Delft
Het ministerie van VWS heeft geld vrijgemaakt voor extra digitale toepassingen voor ondersteuning en zorg op afstand aan thuiswonende kwetsbare ouderen en mensen met een chronische ziekte of beperking. Binnen de Stimuleringsregeling E-health Thuis (SET) is een speciale noodregeling ingericht: SET COVID-19. Via de regeling is per aanvraag 50.000 euro beschikbaar.
Nieuwsbericht RVO
Plotseling moet iedereen thuis werken als het kan. VU-onderzoeker Ella Hafermalz geeft tips. Ze promoveerde op onderzoek naar afstandswerken. “Wees niet te streng en denk na over handige routines.”
Nieuwsbericht NWO
ABN AMRO verwacht dat veel thuiswerkers door andere arbeidsroutines tijd overhouden en deze gaan vullen met e-opleidingen en ‑cursussen. Dat geldt voor mensen met ‘white collar’‑ en zeker voor mensen met ‘blue collar’-beroepen. Door de stijgende vraag zal de kwaliteit van die opleidingen en cursussen toenemen, waardoor ze een blijvend instrument in de onderwijswereld worden.
Nieuwsbericht ABN AMRO
Rapport ABN AMRO
De helft van de start-ups in Nederland is al omzet verloren door de coronacrisis. Ongeveer net zoveel ondernemers verwachten binnen drie maanden tegen een cashtekort aan te lopen. Dat blijkt uit het Covid-19-rapport van TechLeap. De organisatie pleit daarom voor ingrepen die nieuw kapitaal kunnen losweken, meldt Sprout. Volgens een tweede bericht van dit medium is de Dutch Startup Association (DSA) bang dat start-ups geen aanspraak kunnen maken op het maatregelpakket voor bedrijven dat het kabinet vorige week bekendmaakte. Dat zou daarom moeten worden aangepast. (Zie ook: ‘Techsector brainstormt tegen de klok om crisis te bestrijden’ onder Nieuws en achtergronden uit Europa).
Nieuwsbericht Sprout – 1
Rapport TechLeap (online)
Nieuwsbericht Sprout – 2
De laatste weken zijn veel middelen en groepen opgezet om vraag en aanbod van hulp aan elkaar te koppelen. Platformdeskundige Martijn Arets zet op zijn blog op een rij wat er allemaal is en constateert dat het aanbod nogal ondoorzichtig is. “Of het bestaande aanbod hét antwoord gaat geven op de vraag? Ik ben er nog niet van overtuigd.”
Artikel Arets
De laatste 20 jaar zien we meer wereldwijde crises dan daarvoor. Maar de impact lijkt te dalen. Een rapport van PwC benoemt vier wereldwijde risicocategorieën en beoordeelt hun huidige risiconiveaus. “Blijkbaar zijn we steeds beter in het beteugelen van uitbraken. Uiteraard moeten we nog zien of deze trend zich doorzet.”
Nieuwsbericht PwC
Rapport PwC (pdf)
De Europese Commissie (EC) heeft 17 corona-onderzoeksprojecten geselecteerd voor financiering. In totaal is hiermee een budget gemoeid van 47,5 miljoen euro (1). Nederlandse partijen zijn met 18 deelnames betrokken bij 9 van de goedgekeurde voorstellen, meldt RVO. In een geschreven interview met Science|Business pleit eurocommissaris Mariya Gabriel voor nog honderden miljoenen extra voor coronaonderzoek. Op de website ‘Coronavirus Research’ verzamelt de EC alle informatie over onderzoeksprojecten en ‑initiatieven om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan en om voorbereid te zijn op andere uitbraken. De EC heeft verder een adviespanel voor COVID-19 opgericht, bestaande uit epidemiologen en virologen uit verschillende lidstaten. Deze moet EU-richtsnoeren opstellen voor wetenschappelijk gefundeerde en gecoördineerde risicobeheersmaatregelen (2). Science|Business houdt een live blog bij over r&d en de COVID-19-pandemie.
Nieuwsbericht EC – 1
Nieuwsbericht RVO
Artikel Science|Business
Website ‘Coronavirus Research’
Nieuwsbericht EC – 2
Live blog Science|Business
De Europese Commissie (EC) heeft een lening van 80 miljoen euro toegezegd aan het Duitse bedrijf CureVac, voor het opschalen van de ontwikkeling en productie van een vaccin tegen het coronavirus. Voorlopige studies laten zien dat de technologie van het bedrijf een belofte inhoudt voor een snelle reactie op COVID-19. Een artikel van Science|Business meldt dat er op meer plaatsen in Europa en de rest van de wereld wordt gewerkt aan coronavaccins. Er zijn nog wel miljarden euro’s nodig om hiermee echt vooruitgang te boeken. Het European Medicines Agency heeft een gids voor onderzoekssponsoren uitgegeven over de uitvoering van klinische trials in de context van de COVID-19-pandemie.
Nieuwsbericht EC
Nieuwsbericht Science|Business
Nieuwsbericht EMA
Gids EMA (pdf)
Het Europees Comité voor Normalisatie (CEN) en het Europees Comité voor Elektrotechnische Normalisatie (CENELEC) hebben, in samenwerking met hun leden, afgesproken om onmiddellijk een aantal Europese normen voor bepaalde medische hulpmiddelen en persoonlijke beschermingsmiddelen beschikbaar te stellen. Dit moet bedrijven uit de EU en daarbuiten in staat stellen snel kritische producten te produceren voor het bestrijden van de COVID-19-pandemie en deze in heel de EU te verkopen.
Persbericht EC
Overheden stoppen momenteel enorme bedragen in r&d om de COVID-19-pandemie te stoppen. Zoals het nu gaat, komen de financiële baten hiervan straks alleen een kleine groep bedrijven en hun aandeelhouders ten goede, stelt econoom Mariana Mazzucato in een opiniebijdrage voor The Guardian. “Overheden moeten ervoor zorgen dat partnerschappen met bedrijven waarbij overheidsgeld betrokken is worden gedreven door het algemeen belang en niet door winst.”
Artikel The Guardian
De maatregelen die worden genomen in de strijd tegen de COVID-19-pandemie raken ook de brexit-onderhandelingen, omdat de partijen niet meer met elkaar om tafel kunnen zitten. Tot overmaat van ramp is de Europese hoofdonderhandelaar, Michel Barnier, besmet geraakt met het nieuwe coronavirus, meldt Research Professional News. Omdat er nu ook zoveel aandacht moet uitgaan naar de pandemiebestrijding, pleit het European Policy Centre (EPC) voor een langere transitieperiode dan tot de deadline van 31 december die de Britse regering eist.
Bericht Research Professional News
Artikel EPC
Ondanks het gebod om zoveel mogelijk thuis te blijven en sociale contacten tot een minimum te beperken zijn veel, vooral jonge, Duitsers nog steeds zeer beweeglijk. Om precies te kunnen meten in hoeverre de richtlijnen in acht worden genomen, heeft Deutsche Telekom vijf gigabyte aan geanonimiseerde gegevens beschikbaar gesteld aan het Robert Koch-Institut, het Duitse RIVM.
Nieuwsbericht Nederlandse Innovatie Attaché
Overal op de wereld worden universiteiten gesloten voor onderwijs‑ en onderzoeksactiviteiten. De meeste instellingen gaan over op online onderwijs en uitsluitend online contact tussen onderzoekers. Volgens een artikel van University World News zal een groot deel van de veranderingen na afloop van de coronacrisis standhouden.
Artikel University World News
Een artikel van World University News zet uiteen wat er allemaal in de wereld gebeurt om het wetenschappelijk onderzoek naar (de bestrijding van) het nieuwe coronavirus meer open te maken. Dat stimuleert het vinden van snelle oplossingen, al kleven er potentieel ook nadelen aan: zonder zorgvuldigheid en verantwoordelijkheid bestaat het gevaar van misbruik van kennis en data of het ontstaan en verspreiden van nepinformatie.
Artikel World University News
De aanpak van coronacrisis vergt niet alleen bijdragen van de medische, farmaceutische en technische wetenschappen, maar ook van de sociale en geesteswetenschappen, betoogt Robert West van de Technische Universiteit van Lausanne (EPFL). Er zijn bijvoorbeeld grote verschillen tussen bevolkingsgroepen in de perceptie van de gegevens over de pandemie. Daar moeten de bestrijding en communicatie op worden aangepast. De Britse RSA (Royal Society for the encouragement of Arts, Manufactures and Commerce) wijst op het belang van de sociale en geesteswetenschappen voor het begrip van wat mensen motiveert in een tijd van crisis. Een groep economen onder de naam Economists for Inclusive Prosperity (Econfip) verzamelt beleidsvoorstellen om de economische crisis aan te pakken. Op Github zijn twee onderzoekers een ‘COVID-19 Social Science Research Tracker’ gestart, dat informatie verzamelt over al het sociaal-wetenschappelijke onderzoek in de wereld rond de COVID-19-pandemie.
Artikel EPFL
Artikel RSA
Website Econfip
COVID-19 Social Science Research Tracker
Futurism meldt dat IBM met behulp van zijn supercomputer 77 potentiële behandelingen tegen COVID-19 heeft gevonden, die nu nader moeten worden onderzocht op hun effectiviteit. Artikelen van IEEE Spectrum en Vox.com vertellen hoe ook onderzoekers van andere (tech)bedrijven op zoek zijn naar potentiële behandelmethoden.
Nieuwsbericht Futurism
Artikel IEEE Spectrum
Artikel Vox.com
Je kunt de inzet van kunstmatige (AI) voor de aanpak van het nieuwe coronavirus en de COVID-19-pandemie een geweldig idee vinden, zoals artikelen van Horizon Europe en New Europe doen. Je kunt het ook zien als een bedreiging van de privacy. Dat doet een artikel van Geekwire. Associate Professor Ryan Calo van de Universiteit van Washington wijst in een reeks twitterberichten op de privacy‑ en andere problemen van, op AI gebaseerde, apps om corona te lokaliseren. Artikelen van Wired en het Belgische Kenniscentrum Data & Maatschappij zetten alle voors en tegens op een rij. Associate Professor Virginia Dignum van de TU Delft pleit in een artikel op LinkedIn voor “verantwoorde AI in tijden van pandemie”.
Artikel Horizon Europe
Artikel New Europe
Artikel Geekwire
Twitterberichten Calo
Artikel Wired
Artikel Kenniscentrum Data & Maatschappij
Artikel Dignum – LinkedIn
Het aanpakken van (het ontstaan van) een wereldwijde pandemie is een complexe taak. Maar collectieve intelligentie wordt nu wereldwijd door gemeenschappen en regeringen gebruikt om te reageren. Collectieve intelligentie is, eenvoudig gezegd, de verbeterde capaciteit die wordt gecreëerd wanneer gedistribueerde groepen mensen samenwerken, vaak met behulp van technologie, om meer informatie, ideeën en inzichten te mobiliseren. Artikelen van Singularity Hub en Nesta vertellen er meer over.
Artikel Singularity Hub
Artikel Nesta
Een artikel van The Startup schetst hoe de coronacrisis een impuls zal geven aan de digitale samenleving. Ook Martin Sorrell, voormalige ceo van het grootste reclame‑ en pr-bureau van de wereld WPP plc, is daarvan overtuigd, zegt hij in een vraaggesprek met Information Age. Bedrijven die er nog niet mee bezig zijn, moeten nu volop aan de bak. Dat geldt voor werken op afstand en voor klantrelaties. Voor het werken op afstand is het van groot belang dat overheden hoogwaardige digitale connectiviteit mogelijk maken waar dat nodig en gewenst is, constateert een artikel van Brookings. De verdere en grootschalige digitalisering van klantrelaties baart ook zorgen, zeker als het gaat om de retail, aldus een artikel van One Zero. De vrees is dat veel banen verloren zullen gaan en dat platformbedrijven, zoals Amazon, een onevenredig grote marktmacht krijgen. Een artikel van het BCG Henderson Institute beschrijft hoe bedrijven zich op de toekomst, na de coronacrisis, zouden moeten voorbereiden.
Artikel The Startup
Artikel Information Age
Artikel Brookings
Artikel One Zero
Artikel BCG Henderson Institute
Natuurlijk worden veel bedrijven zwaar getroffen door de crisis en blijven er geen middelen over voor innovatie. Maar misschien blijft er wel werkkracht over. Een artikel van Innovation Excellence spoort bedrijven en organisaties aan om, als het maar enigszins mogelijk is, door te gaan met innoveren. “Wie nu investeert, is straks de winnaar”. Een tweede artikel van dit medium noemt de belangrijkste aangrijpingspunten voor innovatie in tijden van crisis. Een artikel van Information Age gaat over misschien wel het belangrijkste aangrijpingspunt: data.
Artikel Innovation Excellence – 1
Artikel Innovation Excellence – 2
Artikel Information Age
De inzet voor innovatie is nog nooit zo groot geweest, net als het risico op mislukking, stelt een artikel van het Observatory of Public Sector Innovation van de OESO (OECD-OPSI). Volgens de organisatie moet ook de publieke sector er nu aan geloven, hoe risicomijdend ook ze van nature is. De uitdagingen van dit moment laten geen ruimte voor een afwachtende houding.
Artikel OECD-OPSI
Oproep OECD-OPSI
Veel van het werk aan het begrijpen en bestrijden van COVID-19 vindt plaats in ‘innovation districts’, geografisch te duiden clusters waarin geavanceerd onderzoek, snelle prototyping en commercialisering in samenhang plaatsvindt. Dat stelt een artikel van het Global Institute on Innovation Districts (GIID). Het bespreekt een aantal innovatieclusters in de wereld en wat daar precies gebeurt.
Artikel GIID
Nu landen vechten tegen de COVID-10-pandemie, blijkt blockchain-technologie een bruikbaar hulpmiddel in pogingen om individuen, instellingen en bedrijven over de hele wereld te helpen. Een artikel van GovTech noemt een aantal voorbeelden.
Artikel GovTech
Het tekort aan medische hulpmiddelen als gevolg van het coronavirus zou misschien kunnen worden verlicht met 3D-printers. Verschillende bedrijven in de wereld zijn ermee aan het experimenteren, voor zaken als ventilatorkleppen, ademfilters en gelaatsmaskerbeugels.
Nieuwsbericht C|Net
De kwetsbaarheid van apparaten van thuiswerkers zoals mobiele telefoons, laptops en pc’s zal door cyberaanvallers worden uitgebuit om toegang te krijgen tot bedrijfsnetwerken. Dat voorspelt Dave Waterson, ceo bij beveiligingssoftwarebedrijf SentryBay, nu veel mensen als gevolg van het coronavirus thuiswerken. Waterson wordt geciteerd in een artikel van Information Age. Een studie van het cybersecurity-bedrijf Cynet, eveneens beschreven door Information Age, laat zien dat dit in Italië al volop gebeurt. Een artikel van Raconteur vertelt hoe thuiswerkers cyberveilig kunnen blijven.
Artikel Information Age – 1
Artikel Information Age – 2
Artikel Raconteur
De coronacrisis leidt tot veel verlies aan werk en inkomen voor zelfstandigen in de ‘gig economy’, constateert een artikel van het UCL Institute for Innovation and Public Purpose (UCL-IIPP) op Medium.com. Overheden zouden de sociale zekerheid voor deze groep moeten verbeteren, meent het artikel. Ook in artikelen van NRC en de Volkskrant wordt daarvoor gepleit.
Artikel UCL-IIPP – Medium.com
Artikel NRC (registratie verplicht)
Artikel de Volkskrant (registratie verplicht)
De COVID-19-pandemie heeft wereldwijde toeleveringsketens ernstig schade toegebracht. Dat leidt in de VS tot pleidooien om de Amerikaanse productiecapaciteit nieuw leven in te blazen. Volgens een artikel van EE|Times is daar wel veel tijd en geld voor nodig. En er zal enorm moeten worden geïnvesteerd in menselijk kapitaal.
Artikel EE|Times
In Zuid-Korea is de verspreiding van het coronavirus sterk teruggedrongen. Een artikel van Science Magazine legt uit hoe dit is bereikt: “Achter het succes tot nu toe schuilt het meest uitgebreide en best georganiseerde testprogramma ter wereld, gecombineerd met uitgebreide inspanningen om geïnfecteerde mensen te isoleren en hun contacten op te sporen en in quarantaine te plaatsen.” In een artikel van ScienceGuide zegt Remco Breuker, hoogleraar Koreaanse en Noord-Aziatische geschiedenis aan de Universiteit Leiden: “Het succes heeft niets te maken met ‘de collectivistische volksaard’ van Zuid-Koreanen, maar met een groot vertrouwen in wetenschappers.” Een artikel van UNU-MERIT beschrijft wat de wetenschap tot nu toe weet over de bestrijding van het virus door overheden.
Artikel Science Magazine
Artikel ScienceGuide
Artikel UNU-MERIT