Beeld: ©AWTI

AWTI e-mail alert 12 november 2020

10  November was het World Science Day. De dag om stil te staan bij de waarde van wetenschap voor de samenleving. De coronacrisis benadrukt dit nog maar eens. Tegelijkertijd verkeren wetenschappers in onzekerheid over wat de toekomst gaat brengen voor hun onderzoek. Wordt er bezuinigd op de wetenschap? Komt er nu echt een deal voor extra geld voor Horizon Europe? En wat zijn de plannen van president-elect Joe Biden voor wetenschap, technologie en innovatie?

Bericht van de AWTI

AWTI spreekt met collegaraden over toekomst Europese Onderzoeksruimte

Op 10 november sprak de AWTI virtueel met de voorzitters en secretarissen van 17 andere Europese adviesraden voor wetenschap, technologie en innovatie op hun jaarlijkse bijeenkomst. Een belangrijk onderwerp was het effect van COVID19 op het WTI-beleid van verschillen de landen en op de werkprogramma’s van de adviesraden. Ook is gesproken over de toekomst van wetenschap in Europees verband. Professor Birgitta Wolff, voorzitter van de Duitse Rectorenconferentie (HRK), lichtte een discussiestuk toe over de nieuwe ontwikkelingsdoelen van de Europese Onderzoeksruimte (ERA). De HRK stelt voor dat er een discussie komt over de fundamentele waarden van de ERA en over de openstelling van de ERA voor onderzoeksinstellingen uit de rest van de wereld. 
Publicatie HRK (pdf)
 

De opvallendste berichten van de afgelopen week

 “We staan nog maar aan het begin van het benutten van ruimtevaarttechnologie”

In nagenoeg elke hoek van onze samenleving biedt ruimtevaarttechnologie mogelijkheden: voor bedrijven om nieuwe producten en diensten te ontwikkelen, en voor overheden om hun taken goed uit te voeren. De ruimtevaartsector groeit bovengemiddeld snel: tussen 2014 en 2018 is de werkgelegenheid met 20 procent toegenomen, laat onderzoek van Dialogic zien, uitgevoerd in opdracht van het ministerie van EZK. Het volgende kabinet kan uit het onderzoek conclusies trekken over eventuele extra investeringen om ruimtevaarttechnologie en de benutting ervan te intensiveren, stelt staatssecretaris Mona Keijzer in een brief aan de Tweede Kamer.
Nieuwsbericht Rijksoverheid
Kamerbrief (docx)
Rapport Dialogic (pdf)


EU: Politiek akkoord Meerjarig Financieel Kader, meer geld voor Horizon Europe

Het Europees Parlement (EP), de Europese Raad en de Europese Commissie hebben een politiek akkoord bereikt over het Meerjarig Financieel Kader (MFK) 2021-2027. Ten opzichte van eerdere voorstellen komt er een extra budget van 15 miljard euro voor de Europese flagships, waaronder 4 miljard voor Horizon Europe en 2,2 miljard voor Erasmus+. Het compromis moet nu nog officieel worden goedgekeurd door de Europese instellingen en alle 27 EU-lidstaten.
Nieuwsbericht EP
Persconferentie EP
Nieuwsbericht Europese Raad
Nieuwsbericht Neth-ER


Omgaan met onderzoeksinstellingen uit niet-democratische landen

Het laatste jaar is er veel bezorgdheid over de mogelijke risico’s van onderzoekssamenwerking met landen die het niet zo nauw nemen met de democratie of de (regels van de) vrije wereldhandel. Eind oktober verschenen twee rapporten over een nieuwe verhouding tussen onderzoeksinstellingen in democratische en niet- of minder democratische landen: ‘Risky Business; Rethinking Research Cooperation and Exchange with Non-Democracies’ (Global Public Policy Institute) en Towards Sustainable Europe-China Collaboration in Higher Education in Research (Leiden Asia Centre). Australië publiceerde eind 2019 al richtlijnen voor het omgaan met onderzoeksinstellingen uit ‘dubieuze’ landen, het VK deed dat een maand geleden.
Nieuwsbericht GPPI
Rapport GPPI (pdf)
Nieuwsbericht Leiden Asia Centre
Rapport Leiden Asia Centre (pdf)
Rapport Australische overheid (pdf)
Rapport Universities UK (pdf)
Bericht University World News
 

Nieuws en achtergronden uit Nederland

Driekwart promovendi aangemoedigd om aan open science te doen

Een grote meerderheid van de promovendi wordt aangemoedigd om aan open science te doen (74,1%). Dat blijkt uit onderzoek van het Promovendi Netwerk Nederland (PNN). In de survey werden 1.601 promovendi ondervraagd over hun promotietraject. De open science praktijk die het meest wordt aangemoedigd, is het open access publiceren van artikelen (63,3%), op ruime afstand gevolgd door het delen van onderzoeksdata (34,1%).
Persbericht PNN
Rapport (pdf)


Discussie over flexwerk doorgeschoven naar volgend kabinet

Er is een te groot verschil tussen vast en flexibel werk. De coronacrisis heeft de urgentie van dat probleem alleen maar groter gemaakt, zeggen minister Wouter Koolmees en staatssecretaris Bas van 't Wout in een reactie op twee rapporten van begin dit jaar, van de WRR en van de Commissie Borstlap. Maar ze laten het aan hun opvolgers over om de aanbevelingen uit te werken. Het weblog Platformrevolutie gaat dieper in op het onderwerp, ook in relatie tot de uitslag van een referendum in Californië (zie: ‘VS: Californië maakt van gig-werkers een nieuwe categorie werkenden’ onder Nieuws en achtergronden uit de rest van de wereld). Een artikel van Sifted pleit ervoor dat er op Europees niveau afspraken worden gemaakt over de rechtspositie en arbeidsvoorwaarden van gig-werkers.
Nieuwsbericht Rijksoverheid
Kamerbrief (pdf)
Nieuwsbericht NOS
Blogpost Platformrevolutie
Artikel Sifted


Ingenieurs: In 2050 voldoende energie zonder fossiele brandstoffen

Een duurzame energievoorziening in 2050 die grotendeels is gebaseerd op zon en wind is mogelijk. Dat laat een gedetailleerd energieplan van de afdeling Elektrotechniek van ingenieursvereniging KIVI zien, meldt De Ingenieur. Een artikel van dit medium memoreert dat de energietransitie niet alleen een kwestie is van techniek en technologie, maar ook van maatschappelijke verandering: “Blijf werken aan draagvlak.” (Zie ook: ‘VS: Grote noodzaak maar ook grote kansen voor schone-energie-innovatie’ onder Nieuws en achtergronden uit de rest van de wereld).
Nieuwsbericht De Ingenieur
Rapport KIVI (pdf)
Artikel De Ingenieur


ING en BNR: Vier podcasts over innovatie

ING Bank en BNR Nieuwsradio brengen een vierdelige podcastreeks Let’s Talk Innovation uit. In de podcasts wordt ingegaan op de innovatieaanpak van ING en op trends binnen en buiten de financiële sector. De eerste drie afleveringen zijn inmiddels verschenen: Innovation: more than a buzzword (1), The future of finance (2) en Digitalisation, are we there yet? (3). Volgende week verschijnt de vierde en laatste aflevering.
Aflevering 1
Aflevering 2
Aflevering 3


Noorden start netwerkorganisatie op het gebied van kunstmatige intelligentie

In het Noorden van ons land wordt de AI-hub Noord-Nederland opgezet. Deze netwerkorganisatie brengt bedrijven, kennisinstellingen en andere organisaties samen die werken met kunstmatige intelligentie. De hub moet een gunstiger vestigingsklimaat en een kans op extra financiering voor onderzoek en ontwikkeling gaan bieden.
Nieuwsbericht RuG


Campus Den Haag breidt uit in Haagse Central Innovation District

De Campus Den Haag van de Universiteit Leiden gaat uitbreiden in het zogenoemde Central Innovation District in het centrum van Den Haag. Er zijn plannen voor een Campusboulevard met een nieuw universiteitsgebouw. De gemeente beschouwt het plan als een impuls voor de kenniseconomie en de werkgelegenheid in de stad.
Nieuwsbericht Universiteit Leiden
 

Nieuws en achtergronden uit Europa

The Guild bezorgd om stopzetten EFRO-financiering onderzoeksactiviteiten

Het besluit van de Europese Commissie (EC) om financiering voor onderzoeksactiviteiten van universiteiten binnen het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) stop te zetten, zou een grote misstap zijn. Dit stelt belangenorganisatie The Guild in een position paper. Volgens The Guild spelen de investeringen via EFRO een grote rol om de onderzoekskwaliteit te versterken van universiteiten in landen met minder ontwikkelde onderzoekssystemen.
Publicatie The Guild (pdf)
Nieuwsbericht Neth-ER


Rolf-Dieter Heuer: “Wetenschappers moeten geen politiek bedrijven”

Het is goed dat wetenschappers de politiek en het publiek informeren, maar ze moeten zich niet met de politiek bemoeien. Dat stelt Rolf-Dieter Heuer, voorzitter van de groep van wetenschappelijke hoofdadviseurs van de Europese Commissie. Hij ziet het als taak voor wetenschappers om wetenschap uit te leggen, niet om politieke beslissingen te onderbouwen.
Artikel Science|Business


Digitale partnerschappen gaan technologische soevereiniteit Europa bevorderen

Vijf publiek-private onderzoekspartnerschappen op het gebied van digitale technologieën willen ervoor zorgen dat Europa minder afhankelijk wordt van buitenlandse digitale producten. Ook willen ze bevorderen dat ‘Europese waarden’ worden geïntegreerd in producten op gebieden als kunstmatige intelligentie en robotica.
Nieuwsbericht Science|Business


Hoe EU-innovatiekampioenen schok van coronapandemie hebben geabsorbeerd

De coronapandemie stelt mkb-bedrijven voor grote uitdagingen, maar biedt ook kansen. Een rapport van het Joint Research Centre (JRC) onderzoekt hoe de ‘European Innovation Champions’ hiermee omgaan. Het beschrijft vijf paradoxale gedragingen op het gebied van planning, liquiditeit, tijd en snelheid, samenwerking, middelen en technologie. Uit de resultaten distilleert het rapport tien managementbeginselen om elke paradox te beheersen. Het rapport is niet alleen bedoeld voor bedrijfsleiders, maar ook voor beleidsmakers.
Rapport JRC (pdf)


EU en platformbedrijven tegen malafide anti-coronamiddelen en misinformatie

De Europese Commissie (EC) heeft met de grote e-commerce- en mediabedrijven afspraken gemaakt over het tegengaan van de verspreiding van misinformatie over het coronavirus. Een set van rapporten hierover laat zien dat de bedrijven hun taak serieus nemen. Ze moeten wel meer informatie gaan uitwisselen over desinformatie en de verkoop, via hun platformen, van te dure, niet-werkende en/of zelfs gevaarlijke persoonlijke beschermingsmiddelen tegen het COVID-19-virus.
Nieuwsbulletin EC 06/11/2020 (tweede en derde bericht)
Nieuwsbericht EC
Set van rapport EC
Nieuwsbericht TechCrunch


Carlota Perez: “Digitaal en groen herstel is de ideale combinatie”

Volgens de Brits-Venezolaanse emeritus-hoogleraar Technologie en Sociaal-economische Ontwikkeling Carlota Perez staat de wereld voor een kritische beslissing: kiezen we voor ‘business as usual’ of maken we een sprong naar een duurzame, betere en veiliger toekomst? “We moeten de kracht van de informatierevolutie vormgeven en benutten om het massaproductiemodel te overwinnen en de mensen en de economie in de richting van duurzaamheid te sturen.” Een artikel van Time schetst hoe we over twee jaar terugkijken op het economisch herstel uit de coronacrisis als we nu kiezen voor digitaal en groen.
Artikel Beyond the Tech Revolution
Artikel Time


Vrouwen nog steeds op forse achterstand in startupwereld

Nog steeds is maar een klein deel van de ondernemers in Europa vrouw (15,5%). In de Europese topecosystemen voor startups, zoals Londen en Berlijn, is slechts 18 procent van de oprichters vrouw. Vrouwelijke ceo’s halen 38 procent minder VC-financiering op. Dat constateert het rapport Startup Heatmap Europe – Women Entrepreneurs. Een aantal grote accelerators geeft aan zich meer te gaan inzetten voor hogere percentages vrouwelijke oprichters. (Zie ook: ‘Canada: Start-ups van vrouwen en hoe hun snelle groei te bevorderen’ onder Nieuws en achtergronden uit de rest van de wereld).
Nieuwsbericht Startups & Places
Rapport (pdf)


EIT InnoEnergy opent Europees Centrum voor versnelling groene waterstof

EIT InnoEnergy heeft het Europees Centrum voor de versnelling van het gebruik van groene waterstof gelanceerd. Met de steun van Breakthrough Energy (opgericht door Bill Gates e.a.) zal het centrum de sector vooruithelpen die van cruciaal belang is voor de verwezenlijking van de doelstelling van Europa om in 2050 netto geen broeikasgassen meer uit te stoten.
Nieuwsbericht EIT


EU en Zuid-Amerika breiden onderzoekssamenwerking uit met innovatie

Innovatie wordt de vierde pijler van de onderzoekssamenwerking tussen de EU en Zuid-Amerika, naast mobiliteit, onderzoeksinfrastructuren en gezamenlijke projecten. Dat staat in de gezamenlijke roadmap voor de periode 2021-2023 waarin de EU en de Gemeenschap van Latijns-Amerikaanse en Caraïbische Staten (CELAC) hun prioriteiten afspreken. De EU en CELAC streven bijvoorbeeld naar uitwisselingen tussen innovatie-ecosystemen, gezamenlijke innovation scoreboards en betere bescherming van intellectueel eigendom.
Nieuwsbericht EU
Roadmap (pdf)
Nieuwsbericht Neth-ER


Indiase onderzoeksinstellingen zoeken samenwerkingspartners in EU

Vooraanstaande publieke en private onderzoeksinstellingen in India zijn allianties aan het opbouwen met universiteiten en organisaties voor hoger onderwijs in Europa. Op die manier willen ze de weg effenen voor consortia die Horizon Europe-projecten gaan uitvoeren.
Bericht University World News


Discussie: Innovatie, concurrentievoordeel en de productiviteitspuzzel

Het Britse Bennett Institute for Public Policy organiseerde op 4 november een online debat tussen twee economen: Lord David Sainsbury (University of Cambridge) en professor Bart van Ark (Alliance Manchester Business School). Ze spraken over het probleem van achterblijvende productiviteit in geïndustrialiseerde landen en wat er nodig is om de onderinvestering in innovatie, vaardigheden van werknemers en het organisatievermogen van bedrijven ten goede te laten keren.
Videoverslag (YouTube)


WEF: Industriële clusters zijn nuttig instrument om nul-uitstoot van CO2 te bereiken

In Europe zijn er zo’n 3.000 industriële clusters, groepen van industrieën, zoals cement, staal en chemicaliën, die zich fysiek op dezelfde locatie bevinden. Een rapport van het World Economic Forum laat zien dat het vaak verstandig is om voor de energietransitie deze clusters als een geïntegreerd energiesysteem te zien. Afstemming van maatregelen voor energie-efficiency, elektrificatie, waterstof en CCUS (carbon capture, utilisation and storage) binnen industriële clusters kan grote financiële en milieuvoordelen opleveren.
Artikel WEF


Oproep om genetisch gemodificeerde gewassen toe te staan in EU

De Europese Federatie van Academies van Wetenschappen en Geesteswetenschappen (ALLEA) roept de EU op om de beperkingen op genetisch gemodificeerde gewassen op te heffen. Dat zou Europa helpen om meer productieve, klimaatvriendelijke en veerkrachtige gewassen te ontwikkelen en de EU aansluiting geven op de recente wetenschappelijke ontwikkelingen op dit vakgebied.
Nieuwsbericht ALLEA
Rapport ALLEA (pdf)
Nieuwsbericht Science|Business


VK: Verdeeldheid in regering over deelname aan Horizon Europe

Volgens de gerenommeerde en doorgaans goed geïnformeerde website Politico is de Britse regering verdeeld over deelname aan Horizon Europe. De discussie gaat over de verhouding tussen kosten voor deelname en de opbrengsten voor Britse wetenschappers. Minstens één senior minister in het ‘EU exit strategy committee’ ziet weinig tot geen mogelijkheden om met de EU tot een akkoord te komen dat in het belang van het VK is.
Nieuwsbericht Politico


VK: Innovatie in tijden van COVID-19

Britse bedrijven hebben snel nieuwe technologieën en nieuwe manieren van werken ingevoerd als reactie op disrupties die de coronapandemie heeft veroorzaakt. Een rapport van het Centre for Economic Performance van de London School of Economics and Political Science (CEP) suggereert dat deze golf van innovatie, als ze aanhoudt, de economie van het VK op de lange termijn een impuls kan geven.
Rapport CEP (pdf)
 

Nieuws en achtergronden uit de rest van de wereld

Coronapandemie schept onzekerheid over toekomstige financiering wetenschap

De coronacrisis heeft een gevoel van onzekerheid over de financiering van onderzoek gecreëerd, volgens een onderzoek van de open access wetenschappelijke uitgeverij Frontiers onder meer dan 25.000 wetenschappers in 152 landen. Bijna de helft van de respondenten (47%) verwacht dat er in de toekomst minder financiering beschikbaar zal zijn.
Nieuwsbericht Frontiers
Rapport Frontiers (pdf)
Nieuwsbericht Science|Business  


World Science Day 2020

Afgelopen dinsdag, 10 november, was het de jaarlijkse World Science Day, in 2002 opgezet door UNESCO. Het thema van dit jaar was ‘Science for and with Society in dealing with the global pandemic.’ Op 6 november vond een online rondetafelconferentie plaats over good practices en ideeën voor het verbeteren van de onderlinge verbanden tussen wetenschap en samenleving om deze mondiale uitdaging op te lossen. De KNAW stond ook stil bij de World Science Day. Er werden onder andere verhalen toegevoegd aan de rubriek Faces of Science, een gezamenlijk project met de Jonge Akademie, waarin jonge wetenschappers vertellen over hun onderzoek en het nut ervan voor de samenleving.
Aankondiging UNESCO
Rondetafelconferentie UNESCO (YouTube)
Nieuwsbericht KNAW
Faces of Science


Zeven lessen over digitale veiligheid tijdens de coronacrisis

De OESO bespreekt in een notitie de belangrijkste beleidskwesties op het gebied van digitale veiligheid die tijdens de coronacrisis aan het licht zijn gekomen. Het is een bundeling van bevindingen van de delegaties in de OESO-werkgroep voor Veiligheid in de Digitale Economie (SDE) tijdens de eerste piek van de crisis. Deze nota moet worden gelezen in samenhang met de beleidsnota over de aanpak van digitale veiligheidsrisico’s uit april 2020.
Notitie OESO
Beleidsnota OESO (pdf; april 2020)


Canada: Start-ups van vrouwen en hoe hun snelle groei te bevorderen

De Canadese denktank Brookfield Institute for Innovation + Entrepreneurship heeft onderzoek gedaan naar de ervaringen van vrouwelijke ondernemers bij de snelle opschaling van hun start-ups. Het onderzoek laat zien dat zij eigen wegen naar groei volgen en daarop tegen specifieke barrières oplopen. Voor overheden, accelerators en financiers betekent dit dat er verschillende strategieën zijn om door vrouwen geleide bedrijven beter te ondersteunen.
Nieuwsbericht Brookfield
Rapport Brookfield (pdf)


China: Technologische ontwikkeling heeft zowel binnenlands als buitenlands doel

Zoals we vorige week al meldden, is China voornemens de komende vijf jaar economische groei te bereiken door meer in te zetten op de productie van hoogwaardige technologie. Tegelijkertijd wil het land onafhankelijk worden van buitenlandse, met name Amerikaanse, technologie. Een nieuw teken daarvan is dat Huawei een chipfabriek wil bouwen in Shanghai zonder gebruik te maken van Amerikaanse technologie. Een bericht van Business Insider maakt hier melding van. Een artikel van de Rabobank gaat dieper in op het Chinese streven naar zelfvoorziening op het vlak van technologie. Hiermee geeft het land zijn streven naar economisch wereldleiderschap overigens niet op, zet een artikel van The Japan Times uiteen. En, in tegenstelling tot het westen, ziet China ‘big tech’ daarbij als medestrijder in het streven naar economische hegemonie, aldus een tweede artikel van The Japan Times.
Nieuwsbericht Business Insider
Artikel Rabobank
Artikel The Japan Times – 1
Artikel The Japan Times – 2


VS: Octrooionderzoek, innovatie en welzijn

Er is veel kritiek op het Amerikaanse octrooisysteem. Het zou innovatie belemmeren en een instrument zijn om geld te verdienen via het uitvechten van octrooiverschillen. Volgens een onderzoek dat wordt beschreven in een artikel van VOX – CEPR genereert het huidige systeem wel degelijk een positieve maatschappelijke waarde. De recente introductie van de Patent Trial and Appeal Board heeft de welvaart verder vergroot. Intensivering van het onderzoek door het octrooibureau en het opleggen van antitrustgrenzen aan octrooilicentieovereenkomsten zou extra welvaartswinst opleveren.
Artikel VOX – CEPR


VS: Nationale innovatiesysteem werkt niet goed

De Verenigde Staten hebben geen nationaal, gecoördineerd innovatiebeleid, schetst een rapport van de denktank ITIF. Het laat zien dat de verschillende delen van het Amerikaanse innovatiesysteem de laatste jaren steeds minder goed werken en samenwerken. Volgens ITIF staan economische toekomst van de VS en de nationale veiligheid op het spel. “De toekomst zal afhangen van de mate waarin het land de uitdaging aangaat om dit probleem aan te pakken.”
Rapport ITIF


VS: Hoe staat president-elect Biden tegenover wetenschap, technologie en innovatie?

Joe Biden is gekozen tot nieuwe president van de VS. Voorafgaand aan de verkiezingen schetste een artikel van Scientific American hoe de keuze voor Donald Trump of voor Joe Biden zou uitpakken voor wetenschap, gezondheid en milieu. Een artikel van AIP gaat specifiek in op de plannen van Biden voor de wetenschap. Nature schreef een memo voor het wetenschapsbeleid van Biden. Een rapport van de denktank ITIF kijkt specifiek naar het te verwachten technologie‑ en innovatiebeleid. Een artikel van Geekwire legt uit waarmee Biden zich, volgens de Amerikaanse industrie, de eerste maanden van zijn presidentschap vooral mee bezig moet houden op het gebied technologie en innovatie: de uitrol van breedband over het land, automatisering en privacy.
Artikel van Scientific American
Artikel AIP
Memo Nature
Artikel ITIF
Rapport ITIF (pdf)
Artikel Geekwire


VS: Grote noodzaak en grote kansen voor schone-energie-innovatie

Voor het bereiken van ambitieuze emissiedoelstellingen zijn een lager gebruik van hulpbronnen en meer inzet van bestaande en nieuwe technologieën nodig, aldus een artikel van Vox. Het wijst op twee rapporten, één van de School of International and Public Affairs at Columbia University (SIPA) en één van Data for Progress, die uiteenzetten hoe de VS een energie-innovatie-ecosysteem kan opbouwen. De beschreven aanpakken verschillen niet veel, maar wel op een aantal punten, schetst het artikel. Een artikel van Science|Business wijst erop dat de nieuwe Amerikaanse president Joe Biden graag met schone-energie-innovatie aan de slag gaat, maar denkt dat de Republikeinen in de Senaat veel van zijn plannen zullen afschieten.
Artikel Vox
Rapport Columbia SIPA
Rapport Data for Progress (pdf)
Beleidsbrief Data for Progress (pdf)
Artikel Science|Business


VS: Californië maakt van gig-werkers een nieuwe categorie werkenden

Een meerderheid van de Californische bevolking heeft ingestemd met een speciale wet voor platformbedrijven. Zij hoeven mensen die langere tijd voor hen werken voortaan niet meer in vaste dienst te nemen. Feitelijk ontstaat door de wet een nieuw soort medewerkers, als het om arbeidsvoorwaarden gaat, ergens tussen freelancers en werknemers in vaste dienst in.
Nieuwsbericht Brookings
Nieuwsbericht NU.nl