AWTI e-mail alert 10 september 2020

Kabinet lanceert Nationaal Groeifonds

De ministers Wopke Hoekstra (Financiën) en Eric Wiebes (EZK) hebben de Tweede Kamer een brief gestuurd over de oprichting van het Nationaal Groeifonds. Dit moet publieke investeringen ondersteunen die bijdragen aan het verdienvermogen van Nederland. De bedoeling is dat mensen en organisaties concrete ideeën voor de besteding van het geld aandragen. Een onafhankelijke commissie gaat het kabinet helpen bij de beoordeling van de voorstellen. De Tweede Kamer kan investeringen blokkeren. Voor het fonds is de komende vijf jaar in totaal 20 miljard beschikbaar.  . Een artikel van HOP / UToday acht het fonds niet de grote investering waar het Nederlandse onderwijs en onderzoek de laatste jaren om vragen.
Nieuwsbericht Rijksoverheid
Kamerbrief Nationaal Groeifonds (pdf)
Kamerbrief instellingsbesluit Commissie Nationaal Groeifonds (pdf)
Nieuwsbericht ScienceGuide
Nieuwsbericht NOS
Artikel HOP / UToday

Wetenschap wijst Europees akkoord over onderzoeksbudget massaal af

In een open brief hebben vooraanstaande wetenschappers en leiders van universiteiten de EU-voorzitters en de staatshoofden en regeringsleiders in Europa opgeroepen om de financiering van de Europese Onderzoeksraad (ERC) in de volgende langetermijnbegroting van de EU veilig te stellen. De bijbehorende petitie is door 16.000 academici ondertekend. De voorziene budgetbeperkingen zouden kunnen leiden tot een exodus van topwetenschappers uit de EU, schetst een artikel van Science|Business, omdat veel excellente projectvoorstellen straks niet kunnen worden gehonoreerd. De universiteitsorganisatie CESAER schreef een brief aan het Europees Parlement, waarin ze er nogmaals op wijst dat de voorziene budgetten voor 2021-2027 voor Horizon Europe als geheel en voor het Erasmus-programma onvoldoende zijn. Het Europees Parlement stemt volgende maand over het budgetakkoord tussen de Europese Raad en de Europese Commissie. Volgens de Duitse minister van Onderzoek Anja Karliczek, die wordt geciteerd in een tweede bericht van Science|Business, zou het voor de voortgang van het Europese onderzoek het beste zijn als het Europees Parlement wel instemt. Anders zou de uitvoering vertraging kunnen oplopen.
Nieuwsbericht Friends of the ERC
Open brief Friends of the ERC (pdf)
Nieuwsbericht Science|Business – 1
Nieuwsbericht BBC
Nieuwsbericht ERC
Nieuwsbericht CESAER
Open brief CESAER (pdf)
Nieuwsbericht Science|Business – 2

Zwitserland nog steeds meest innovatieve land van de wereld, Nederland op 5

Zwitserland, Zweden, de VS, het VK en Nederland voeren de Global Innovation Index 2020 aan, de jaarlijkse innovatieranglijst van WIPO, Cornell University en INSEAD. Nederland staat dus nog steeds in de top 5, maar is wel een plaats gezakt. In de top 10 staan voor het eerst twee Aziatische landen: naast Singapore (op 8) is Zuid-Korea op plaats 10 binnengekomen. Duidelijk is dat de top 10 wordt gedomineerd door landen met een hoog inkomen. Het thema van het rapport over de Global Innovation Index 2020 is: wie gaat innovatie financieren?
Nieuwsbericht WIPO
Artikel INSEAD
Rapport WIPO / Cornell University / INSEAD (pdf)
 

Nederland behoudt positie in wereldwijde Times Higher-ranglijst

Nederland heeft nog altijd elf universiteiten in de wereldwijde top 200 van het Britse tijdschrift Times Higher Education (THE), al zakken de meeste wel enkele plaatsen. Wageningen, de nationale nummer één, daalt van 59 naar 62, meldt Neth-ER. De top 3 van de THE-ranking bestaat uit de universiteiten van Oxford (VK), Stanford (VS) en Harvard (VS). Aziatische universiteiten zijn nog steeds in opmars, constateert University World News.
Nieuwsbericht Neth-ER
THE World University Rankings 2021
Bericht University World News

Instellingen voor toegepast onderzoek maken impactrapportage

De samenwerkende Toegepast Onderzoek Organisaties, verenigd in de TO2­federatie (Deltares, MARIN, NLR, TNO, Wageningen Research), hebben een Impactrapportage uitgebracht. In dit jaarlijks terugkerende rapport laten de instellingen met voorbeelden zien waaraan ze samen werken en hoe hun oplossingen bijdragen aan de maatschappij. Bijbehorende kwantitatieve gegevens staan in de aanbiedingsbrief van staatssecretaris Mona Keijzer (EZK) aan de Tweede Kamer. In deze brief kondigt ze aan dat de volgende evaluatie van de TO2-instellingen dit najaar zal plaatsvinden.
Kamerbrief (pdf)
Rapport TO2 (pdf)

Stappenplan toetsing wetenschappelijke onderbouwingwetsvoorstellen

Om de onderbouwing van wetsvoorstellen te verbeteren, kan de Kamer meer gebruikmaken van wetenschappelijke inzichten. Op initiatief van twee rapporteurs van de Tweede Kamer over dit onderwerp, heeft de VSNU een praktische methode ontwikkeld, een stappenplan om wetenschappers in te schakelen bij de toetsing van wetsvoorstellen aan artikel 3.1 van de comptabiliteitswet. Dit artikel zegt dat wetsvoorstellen doelmatig en doeltreffend moeten zijn. Het voorstel, gebaseerd op drie proefprojecten, werd op 8 september gepresenteerd aan leden van de Tweede Kamer. BNR sprak met VSNU-voorzitter Pieter Duisenberg over het onderwerp.
Nieuwsbericht VSNU
Videoverslag Kamerbijeenkomst
Uitzending BNR

Opinie ING Economisch Bureau: Ombouwen economie pas als virus onder controle is

De schatkist biedt nog meer dan genoeg ruimte voor tijdelijke steun aan de economie. De hogere staatsschuld hoeft niet, of pas op de lange termijn, afgebouwd te worden, ruim nadat de coronacrisis voorbij is. Ook een complete saneringsslag van bedrijven en banen is meer op zijn plek als het virus onder controle is. Dat concludeert het ING Economisch Bureau in een rapport dat is gebaseerd op interviews met tien academische economen. VN-secretaris generaal António Guterres voegde zich deze week bij de grote groep economen en beleidsmakers die juist wél oproepen tot een economische transitie als middel om uit de (corona-)crisis te komen.
Nieuwsbericht ING Economisch Bureau
Rapport ING Economisch Bureau (pdf)
Nieuwsbericht VN

Leiden in 2022 Europese Stad van de Wetenschap

In aanwezigheid van de Italiaanse premier Giuseppe Conte heeft burgemeester Roberto Dipiazza van Trieste de titel van Europese Stad van de Wetenschap overgedragen aan burgermeester Henri Lenferink van Leiden. Trieste was de afgelopen week het decor van het internationale EuroScience Open Forum (ESOF), de grootste interdisciplinaire wetenschapsconferentie van Europa. In 2022 zal de conferentie in Leiden plaatsen..
Nieuwsbericht Gemeente Leiden (pdf)
Trailer Leiden European City of Science 2022
 

Waar gaat het Europese onderzoek heen na corona?

De wereld ziet er heel anders uit dan een jaar geleden. Hoe gaat het nu verder met onderzoek? In aanloop naar de Europese Onderzoeks- en innovatiedagen, eind deze maand, onderzoekt Horizon Magazine hoe de pandemie een nieuwe vorm geeft aan gebieden als gezondheidsonderzoek, werk, technologie, vervoer en voedsel, en hoe onderzoek kan bijdragen aan het herstel van Europa in de komende jaren.
Horizon Magazine augustus 2020

Netwerkeffecten belangrijk voor onderzoekssamenwerking

Stimulansen gericht op het verbinden van onderzoekers en het ontstaan van samenwerkingsverbanden leiden waarschijnlijk tot meer dynamiek in het ontwikkelen van kennis. Dat is, op haar beurt, bevorderlijk voor economische groei, constateren onderzoekers van het IMF en de Nationale Bank van België in een artikel van VOX – CEPR.
Artikel VOX – CEPR

Vijf nieuwe werkdocumenten over het onderzoeks‑ en innovatiebeleid

Het Directoraat-generaal Onderzoek en Innovatie (O&I) van de Europese Commissie (EC) heeft vijf nieuwe werkdocumenten gepubliceerd in haar reeks O&I-documenten. Ze gaan over respectievelijk O&I voor een transformatie naar duurzame ontwikkeling post-corona (1), macro-economische modellen voor het onderzoeks- en innovatiebeleid (2), regelgeving en verspreiding van technologie (3), de relaties tussen wetenschap en technologie (4) en het effect van digitalisering op innovatie (5).
Aankondiging EARTO
Publicaties EC

Waar komt de nieuwe fascinatie van Europa met technologie-soevereiniteit vandaan?

‘Tech-soevereiniteit’, ervoor zorgen dat de EU niet afhankelijk is van elders (VS, China) ontwikkelde technologie, is, volgens een artikel van Science|Business, in de afgelopen maanden “een viraal fenomeen” geworden onder de Europese leiders. Zo drong deze week nog Reinhard Bütikofer, de voorzitter van de delegatie van het Europees Parlement voor de betrekkingen met China, aan “op een voorzichtiger betrokkenheid bij de onderzoeksactiviteiten met Peking”, aldus een tweede artikel van het medium, maar er zijn nog veel meer voorbeelden van. Science|Business begint een reeks speciale rapporten en evenementen over het onderwerp.
Artikel Science|Business – 1
Artikel Science|Business – 2

Europese Commissie: Maatregelen voor stabiele grondstoffenvoorziening

De Europese Commissie (EC) heeft een actieplan gepresenteerd om de Europese  grondstoffenvoorziening veiliger en duurzamer te maken. Dit vanwege de wereldwijde grondstoffenschaarste van bepaalde metalen en mineralen. De EU moet volgens het dagelijks EU-bestuur minder afhankelijk worden van derde landen en klaar zijn voor de transitie naar een groene en digitale economie. Het actieplan is mede gebaseerd op de bevindingen van een studie van het Joint Research Centre (JRC) naar kritieke grondstoffen voor strategische technologieën en sectoren in 2030 en 2050. Een artikel in de wekelijkse NOS-nieuwsbrief Brussel Inside (onder de kop: Nog meer spanningen) schetst de achtergronden van de Europese grondstoffenstrategieën en de politieke problemen die daaromheen hangen.
Nieuwsbericht EC
Mededeling EC (pdf)
Vragen en antwoorden – EC
Nieuwsbericht JRC
Studie JRC (pdf)
Nieuwsbericht Europa Nu
Nieuwsbrief Brussel Inside

Opinie: Grote onderzoeksfaciliteiten goedkoper openstellen voor nieuwe lidstaten

De EU zou een fonds moeten hebben om haar nieuwere – en armere – lidstaten, met zwakkere wetenschaps- en innovatiesystemen, te helpen zich aan te sluiten bij internationale onderzoeksfaciliteiten. Dat zegt Mark Johnson in een artikel van Science|Business. Hij is wetenschappelijk directeur van één zo’n faciliteit: het Institut Laue Langevin (ILL) in Grenoble. Zijn idee zou een belangrijke versterking van de European Research Area (ERA) opleveren.
Artikel Science|Business

Opinie: Capaciteit van overheid moet groter en beter om ons uit de crisis te helpen

Een artikel in de Oxford Review of Economic Policy betoogt dat maatschappijen, voor de aanpak van een crisis met de omvang en impact als die van de coronapandemie, overheden nodig hebben van voldoende omvang en met grote vaardigheden. Helaas ontbreekt het daar in doorsnee aan. De onderzoekers, waaronder econoom Mariana Mazzucato, noemen vier onderwerpen waaraan overheden dringend moeten werken: aanpassen en leren (1), afstemmen van overheidsdiensten op de behoeften van burgers (2), het stimuleren van veerkrachtige productiesystemen (3) en het stimuleren van data- en digitale platforms (4).
Artikel Oxford Review of Economic Policy

Opinie: Een stabiele euro vereist een ambitieus EU-industriebeleid

Na jaren van oplopende achterstand in geavanceerde technologieën heeft Europa nu, in de nasleep van de coronapandemie, de kans om zijn economie te transformeren. De noodzaak van een industriebeleid op EU-niveau is groter dan ooit, betoogt een artikel van Project Syndicate, en het voortbestaan van de eurozone zelf kan ervan afhangen. “Het probleem van Europa is dat het een diep gefragmenteerde digitale markt heeft, waardoor bedrijven niet kunnen profiteren van de dynamische schaalvoordelen die digitale platforms en ‘big data’ anders zouden bieden.
Artikel Project Syndicate

Opinie: Revolutie in ‘business angels’-sector zou goed zijn voor start‑ en scale-ups

In Silicon Valley zijn er steeds meer groepjes van zeer kleine investeerders die gezamenlijk optrekken. Europa kent wel ‘business angels’, maar als start‑ en scale-ups ons uit een pandemie moeten trekken, zou een impuls in ‘micro venture capitalists’ een welkome stap zijn, aldus een opinieartikel van Sifted.
Artikel Sifted

Dertig jaar onderzoek naar doorbraaktechnologieën in Europa en hoe nu verder

Het communicatieplatform FETFX (spreek uit als “FET effects”) heeft een boekje gepubliceerd over de afgelopen 30 jaar van het EU-programma Future and Emerging Technologies (FET). Het boekje blijkt ook vooruit, naar de FET-activiteiten in het kader van het nieuwe programma Pathfinder for Advanced Research van de European Innovation Council (EIC).
Nieuwsbericht FETFX
Rapport FETFX (pdf)
 

Saoedi-Arabië, Frankrijk en Indonesië verhogen digitale concurrentievermogen snelst

Het European Center for Digital Competitiveness heeft het Digital Riser Report 2020 gepubliceerd. Dit analyseert hoe de G7- en G20-landen de afgelopen drie jaar hun digitale concurrentievermogen hebben ontwikkeld. Uit het rapport komt naar voren dat de toplanden, waaronder Saoedi-Arabië, Frankrijk en Indonesië, flink hebben geïnvesteerd in talent. Ze hebben innovatie en ondernemerschap voor bedrijven gemakkelijker gemaakt. En ze combineren snel uitvoerbare plannen met een langetermijnvisie.
Persbericht European Center for Digital Competitiveness (pdf)
Rapport European Center for Digital Competitiveness (pdf)
Nieuwsbericht World Economic Forum

OESO: Belastingondersteuning voor r&d vooral nuttig voor kleine bedrijven en kennisintensive bedrijven

Elk bedrag dat een land besteedt aan belastingondersteuning voor r&d vertaalt zich in 1,4 keer dat bedrag aan extra r&d, laat een studie van de OESO zien. Dat gaat gepaard met extra personele middelen voor r&d. Belastingondersteuning voor r&d heeft het meeste effect op kleine bedrijven en op bedrijven uit r&d-extensieve sectoren. Welke rol belastingondersteuning speelt in de totale beleidsmix voor r&d verschilt sterk per land.
Rapport OESO

UNESCO-rapport over kunstmatige intelligentie en gendergelijkheid

Kunstmatige intelligentie heeft twee gezichten, stelt een rapport van de UNESCO: het vormt een aanzienlijke bedreiging voor gendergelijkheid, maar heeft tegelijkertijd het potentieel om positieve veranderingen te brengen in onze samenlevingen door bestaande gendernormen uit te dagen. Het rapport is bedoeld als input voor de ‘Aanbevelingen over de Ethiek van Kunstmatige Intelligentie’ die de UNESCO momenteel opstelt.
Artikel UNESCO
Rapport UNESCO (online)

Kunnen algoritmische systemen helpen bij bestrijding van de coronapandemie?

Technologieën zoals apps voor het traceren van contacten en gezichtsherkenningssoftware wekken hoop op een betere beheersing van de coronapandemie. Als gevolg daarvan zijn in heel Europa snel allerlei algoritmische besluitvormingssystemen (ADM) geïmplementeerd. Een rapport van de Bertelsmann Stiftung en AlgorithmWatch geeft een overzicht van de Europese ADM-systemen die zijn ontworpen en de gevolgen die ze (kunnen) hebben voor de samenleving. Duidelijk wordt dat ADM geen panacee is, maar wel kan bijdragen aan de bestrijding van het virus. Een artikel van Horizon Magazine waarschuwt ervoor dat de snelheid waarmee ADM-systemen nu worden ingevoerd het risico van ‘bias’ vergroten (zie vorige bericht)
Artikel Bertelsmann Stiftung
Rapport Bertelsmann Stiftung / AlgorithmWatch (pdf)
Artikel Horizon Magazine

De “vreemde” toekomst van kwantumnetwerken

Kwantumtechnologieën scheppen een volledig nieuwe, enigszins vreemd aandoende manier om informatie te transformeren en te verzenden. Een artikel van ZD Net legt uit wat het kwantuminternet is, wanneer het klaar zal zijn en wanneer we het gaan gebruiken. Overal op de wereld wordt gewerkt aan kwantumtechnologieën, maar niet overal op dezelfde manier.
Artikel ZDNet

Opinie: Wetenschappers moeten zich met het beleid bemoeien

In tijden van steeds meer scepsis tegenover de wetenschap, kunnen onderzoekers er niet meer van uitgaan dat “de waarheid ooit naar boven komt”, aldus een artikel van de Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America (PNAS). Het artikel beschrijft hoe vier onderzoekers van de University of California Irvine zich met succes in het debat over wetenschapsbeleid mengen.
Artikel PNAS

Opinie: Bescherm internationale toeleveringsketens van duurzame technologie

Met het oog op een mogelijke wereldwijde depressie hebben regeringen gelijk als ze banen willen creëren in eigen land en het concurrentievermogen willen bevorderen. Maar ze moeten ook de internationale handelsnetwerken in duurzame technologieën beschermen, om ervoor te zorgen dat deze zo snel mogelijk beter en goedkoper worden, stelt een artikel van Nature. Anders komen de klimaatdoelstellingen ernstig in het gedrang.
Artikel Nature

China: ‘Big data’-analyse moet bijdragen aan het worden van een wereldmacht

China werkt agressief aan zijn voornemen om mondiaal leider te worden in ‘big data’-analyse. Het maakt onderdeel uit van het grotere plan om een politieke en economische wereldmacht te worden. De Chinese inspanningen richten zich op economische, militaire, politie- en inlichtingenfuncties, schetst een rapport van de denktank RAND Corporation.
Rapport RAND

Opinie: Wetenschap moet waarde hebben voor iedereen

“In een steeds ongelijker wordende samenleving, is het Amerikaanse wetenschapsbeleid een regressieve kracht.” Dat schrijft professor Barry Bozeman (Arizona State University) in een artikel van Issues in Science and Technology. Wetenschap en technologie komen zelden iedereen ten goede. Hij pleit voor een heroriëntatie van de wetenschap op het creëren van voordelen voor álle mensen.
Artikel Issues

Opinie VS: Tijd voor een industriële strategie om internationale competitie niet te verliezen

Vroeger had de VS een sterke internationale positie in de telecomsector, maar die is het land nu volledig kwijt aan het Chinese Huawei. Een artikel in het American Affairs Journal denkt dat het mogelijk is dat de Amerikaanse economie ook op andere terreinen terrein verliest. Een robuuste nationale industriële strategie zou dat kunnen voorkomen. De denktank ITIF presenteert een raamwerk voor zo’n strategie. De American Association for the Advancement of Science (AAAS) pleit ervoor om in dit verband ook de investeringen in wetenschappelijk onderzoek flink op te voeren. Het deel van het bbp dat hieraan wordt besteed is in decennia nog niet zo laag geweest (nu: 0,62%), terwijl de VS voor enorme maatschappelijke en economische uitdagingen staat.
Artikel American Affairs
Rapport ITIF
Nieuwsbericht AAAS