Beeld: ©AWTI

AWTI e-mail alert 10 december 2020

Vanmiddag geeft de AWTI in de Tweede Kamer een toelichting op het recente AWTI-advies ‘Beter van start. In de e-mail alert van deze week: Zolang de EU-leiders nog steggelen over de Europese meerjarenbegroting zitten de wetenschappers in spanning. Geen akkoord betekent geen geld voor onderzoek en innovatie. De zorgen zijn nog groter voor de Britse wetenschappers nu een no-deal Brexit in zicht komt. Met de verkiezing van een nieuwe Amerikaanse president durft de Europese Commissie ook weer te denken aan nieuwe trans-Atlantische betrekkingen. De coronapandemie vraagt om innovatie en veerkrachtig handelen van overheden. Internationale denktanks laten hun licht hierover schijnen. Ook deze week weer veel digitale technologie en AI in het bijzonder. AI is klaar voor toepassing in allerlei sectoren, maar zijn die sectoren wel klaar voor AI?

Nieuws van de AWTI

AWTI verzorgt technische briefing voor Tweede Kamer over advies ‘Beter van start’

Donderdag 10 december om 15:00 uur geven AWTI-voorzitter Uri Rosenthal en raadslid Jos Benschop een toelichting op het recente AWTI-advies ‘Beter van start. De sleutel tot doorgroei van kennisintensieve start-ups’ bij de vaste Kamercommissie voor Economische Zaken en Klimaat. Dit advies is ook op verzoek van de Tweede Kamer opgesteld. In het advies beschrijft de AWTI waarom de doorgroei van kennisintensieve start-ups in Nederland stokt en geeft de raad aanbevelingen hoe we ervoor kunnen zorgen dat meer van zulke start-ups doorgroeien naar scale-ups.
Volg de technische briefing hier
AWTI-advies Beter van start

De opvallendste berichten van de afgelopen week

Topman Philips: “Innovatie van enorm belang voor Nederland”

Nederland moet sterk inzetten op innovatie om zo in de toekomst te kunnen groeien. Dat zei topman Frans van Houten van Philips in de EW-Economie lezing van Elsevier Weekblad. Van Houten gelooft in ecosystemen: “Ik put hoop uit regionale excellentie in Nederland. Als we kijken naar een bloeiende innovatie- en exportregio als Brainport Eindhoven, weten we in ons land allang wat samen innoveren inhoudt.”
Bericht Nieuws.nl
Lezing Van Houten (pdf)


Geen meerjarenbegroting, geen onderzoeksgeld

De Europese meerjarenbegroting (MFK) en het Europese herstelfonds worden momenteel geblokkeerd door Hongarije en Polen omdat ze bezwaar maken tegen het mechanisme dat financiering voor elke lidstaat koppelt aan de verplichting om fundamentele EU-waarden te respecteren. Een bericht van het Europees Parlement (EP) schetst de situatie. De hoop is nu gevestigd op de bijeenkomst van EU-leiders die vandaag en morgen plaatsvindt in Brussel. Als er daar geen akkoord komt, is er vanaf 1 januari geen geld meer voor onderzoek en innovatie, noch uit het nu bijna afgelopen Horizon 20202, noch uit het nieuwe programma Horizon Europe. Daarvoor waarschuwt de Europese Commissie (EC). De implicaties van orizon Europe. het uitblijven van een akkoord over de meerjarenbegroting en het herstelfonds zijn natuurlijk nog veel groter, schetst een artikel van RaboResearch.
Nieuwsbericht EP
Nieuwsbericht Science|Business
Nieuwsbericht EC
Artikel RaboResearch


Innovatief en veerkrachtig reageren op de coronacrisis

Door de pandemie staan overheden onder druk om op verschillende terreinen snel, ingrijpend en grootschalig op te treden. Dat vereist innovatief en veerkrachtkrachtig handelen. Een rapport van McKinsey beschrijft de tien belangrijkste uitdagingen waarvoor overheden staan en presenteert hiervoor een serie best practices en ‘transformationele next practices’.
Artikel McKinsey
Rapport McKinsey
 

Nieuws en achtergronden uit Nederland

Onzekerheid over uitkomsten PwC-onderzoek bekostiging hoger onderwijs

PwC verwacht begin volgend jaar een eenduidig antwoord te kunnen geven op de vraag naar de doelmatigheid van de overheidsbestedingen ten bate van het hoger onderwijs. De VSNU voorspelt dat de onderzoekers zullen constateren dat bekostiging ontoereikend is. Maar daarvan is niet iedereen uit de sector overtuigd. In een tussenrapportage van het onderzoek (september 2020) gaf PwC aan dat veel discussie zal gaan over de verhouding tussen de kwaliteit en de kosten van het hoger onderwijs.
Artikel ScienceGuide
Tussenrapportage PwC (pdf; september 2020)


Nationale Wetenschapsagenda verdeelt dit jaar 93 miljoen euro

Is de kust nog goed beschermd? Hoe versterken we de democratie? Hoe blijven antibiotica in de toekomst effectief? Met 93 miljoen euro gaan 21 consortia van universiteiten, hogescholen, stichtingen en bedrijven aan de slag met urgente vraagstukken.
Nieuwsbericht HOP / Ad Valvas
Nieuwsbericht NWO
Toekenningen NWO


Minister geeft startsein voor alliantie UU en UMCU met Eindhoven en Wageningen

Minister Ingrid van Engelshoven (OCW) heeft het officiële startsein gegeven voor de alliantie tussen de Universiteit Utrecht, het Universitair Medisch Centrum Utrecht, de Technische Universiteit Eindhoven en de Wageningen Universiteit. In dit Centre for Unusual Collaborations gaan de universiteiten samen, vanuit hun verschillende expertise, wereldproblemen aanpakken met interdisciplinair onderzoek en onderwijs.
Nieuwsbericht HOP / DUB


Net geen kwart van de hoogleraren vrouw

Het percentage vrouwelijke hoogleraren dat werkzaam is aan de Nederlandse universiteiten bedraagt 24,2 procent, blijkt uit de Monitor Vrouwelijke Hoogleraren 2019. Het aandeel vrouwelijke hoogleraren steeg 1,1 procentpunt ten opzichte van het jaar ervoor. Volgens het Landelijk Netwerk Vrouwelijke Hoogleraren (LNVH) duurt het op deze manier nog tot 2041 voordat er onder hoogleraren een evenredige man-vrouwverdeling wordt bereikt.
Nieuwsbericht LNVH
Monitor (pdf)


Meerdere wetenschappers uit OMT bedreigd en thuis opgezocht

Meerdere leden van het Outbreak Management Team (OMT) zijn de afgelopen tijd bedreigd, blijkt uit gesprekken die NU.nl met OMT-leden heeft gevoerd. De huizen van verschillende OMT-leden zijn bezocht en er zijn brieven met daarin intimiderende teksten bij hen bezorgd.
Nieuwsbericht NU.nl


Dutch Venture Initiative levert vijfvoud aan risicokapitaal op voor ondernemers

De investeringsfondsen Dutch Venture Initiative I en II (DVI) hebben het afgelopen jaar 166 miljoen euro aan durfkapitaal geïnvesteerd in 67 innovatieve ondernemers. Sinds 2013 is voor elke euro die de Nederlandse overheid in DVI investeert 5 euro risicokapitaal bij Nederlandse bedrijven terechtgekomen. Dit meldt het jaarverslag van DVI.
Nieuwsbericht Rijksoverheid


Meer financieringsmogelijkheden innovatief mkb

De Nederlandse financieringsinstelling Invest-NL heeft een nieuwe garantieovereenkomst gesloten met het Europees Investeringsfonds, als dekking voor een kredietportefeuille voor innovatieve Nederlandse mkb-bedrijven. Deze nieuwe garantie betekent voor Invest-NL een verdere
uitbreiding van haar financieringsactiviteiten. Innovatieve mkb-bedrijven vormen een marktsegment dat door de coronacrisis hard is geraakt.
Nieuwsbericht Invest-NL


Rathenau: Maak werk van opgavegericht innovatiebeleid

In een Bericht aan het parlement pleit het Rathenau Instituut voor het opzetten van een opgavegericht innovatiebeleid, met een passend instrumentarium met eigen investeringsbudget. Dit is nodig omdat het topsectorenbeleid voor onvoldoende samenhang en te weinig richting in het innovatiebeleid zorgt.
Nieuwsbericht Rathenau
Publicatie Rathenau (pdf)


Rathenau: Online platformen moeten worden gereguleerd

Er is stevige regulering nodig van online platformen. Dat schrijft het Rathenau Instituut in een tweede Bericht aan het parlement. Momenteel berokkenen deze platforms al de nodige maatschappelijke schade, zoals inbreuk op privacy, slechte arbeidsomstandigheden en impact op milieu en leefbaarheid van steden. Zonder regulering zal dat alleen maar toenemen. Hierbij is de grootste rol weggelegd voor de EU. Meer weten over de platformeconomie? De Nederlandse website Platformania is bezig met een zesdelige podcastserie over heden, verleden en toekomst van platformen. Tot nu toe verschenen op Spotify Open drie afleveringen.
Nieuwsbericht Rathenau
Publicatie Rathenau (pdf)
Podcasts Platformania


Smart Mobility pakt alleen goed uit met gericht Europees, nationaal en lokaal beleid

De ontwikkeling van verschillende opkomende technologieën zoals blockchain, connectiviteit en kunstmatige intelligentie en de combinaties daarvan zal in het komende decennium versnellen en innovaties op het gebied van Smart Mobility stimuleren. Er zijn nog wel grote uitdagingen voor de ontwikkeling en implementatie van Smart Mobility-toepassingen. Specifieke acties en beleidsmaatregelen zijn dan ook nodig, aldus een rapport van CE Delft en TNO, in opdracht van de Commissie vervoer en toerisme van het Europees Parlement.
Nieuwsbericht TNO
Rapport (pdf)
 

Nieuws en achtergronden uit Europa

Oproep: Beleidsmakers moeten meer doen voor jonge Europese onderzoekers

Jonge onderzoekers hebben in deze moeilijke tijden steun nodig, bijvoorbeeld om hun onderzoeksprojecten te mogen verlengen. Dat stelt een open brief aan eurocommissaris Mariya Gabriel (Onderzoek en Innovatie) van onder andere Science Europe en de Marie Curie Alumni Association (MCAA). De brief noemt een aantal noodzakelijke maatregelen om projecten van jonge onderzoekers en hun carrièreperspectieven niet verloren te laten gaan.
Nieuwsbericht Research Professional News
Open brief


EUA presenteert aanbevelingen voor vervolg ERA

Nu de EU-lidstaten de contouren van de nieuwe Europese onderzoeksruimte (ERA) hebben vastgesteld, komen de uitwerking en uitvoering in beeld. Voortbouwend op eerdere beleidsstandpunten, presenteert de European Universities Alliance (EUA) hierover een serie beleidsaanbevelingen. Ze pleit onder meer voor aansturing in nauw overleg met de sector, “duurzame” investeringen en zorg voor academische vrijheid en institutionele autonomie. Ook het Young European Research Universities Network (YERUN) heeft aanbevelingen voor de uitvoeringsfase van de ERA geformuleerd.
Rapport EUA
Paper YERUN (pdf)


Reproduceerbaarheid van wetenschappelijke resultaten in EU moet beter

Er zijn, zoals sommigen al dachten, problemen met de reproduceerbaarheid van wetenschappelijke resultaten. Belangrijke oorzaken hebben te maken met beoordelingen van onderzoek, onderzoekscultuur, slecht ontwerp van het onderzoek en de statistiek en biases in het onderzoek. Dat laat een rapport van de Europese Commissie (EC) zien. Het rapport beschrijft ook de beleidsacties die Europa zou moeten ondernemen.
Rapport EC


Politiek akkoord bereikt over spelregels voor structuurfondsen 2021-2027

Het Europees Parlement (EP) en de Europese Raad (Raad) hebben een voorlopig politiek akkoord bereikt over de Verordening gemeenschappelijke bepalingen 2021-2027. Hierin worden de regels vastgelegd voor de 330 miljard euro die de EU in het MFK heeft uitgetrokken voor de regionale, cohesie‑ en sociale fondsen. Voor minder ontwikkelde regio’s geldt straks een maximum medefinancieringspercentage van 85. Voor overgangsregio’s en meer ontwikkelde regio’s zijn de percentages vastgesteld op respectievelijk 60 en 40.
Nieuwsbericht EP
Nieuwsbericht Raad
Nieuwsbericht Neth-ER


Hoofdrol voor onderzoek en innovatie in Actieplan voor Democratie

De Europese Commissie (EC) presenteerde afgelopen week een Actieplan voor Europese Democratie. Dat moet EU-burgers sterker doen staan en voor veerkrachtiger democratieën zorgen. Onderzoek en innovatie moeten een grote rol spelen in de ontwikkeling van innovatieve oplossingen en de formulering van evidence-based beleid. Meer hierover staat in de publicatie ‘EU research and innovation to foster and enhance European democracy’.
Nieuwsbericht EC
Website European Democracy Action Plan
Publicatie EC


Europese Commissie wil innovatiekloof in Europa dichten

Eurocommissaris Mariya Gabriel (Onderzoek en Innovatie) maakt er geen geheim van dat het dichten van de Europese innovatiekloof één van de grote prioriteiten is in haar ambtsperiode. Een artikel van Neth-ER zet uiteen welke maatregelen de Europese Commissie vanaf 2021 wil nemen. Het budget voor widening in Horizon Europe geeft de Commissie hiervoor de ruimte.
Artikel Neth-ER


Europese Investeringsbank steekt 150 miljoen euro in fonds voor AI-bedrijven

De Europese Investeringsbank (EIB-Groep) stelt 150 miljoen euro ter beschikking ter ondersteuning van bedrijven die zich bezighouden met kunstmatige intelligentie (AI). Het geld komt naast de steun die de EIB al geeft aan private fondsen die investeren in de AI- en verwante sectoren, zoals blockchain, het Internet of Things en robotica.
Nieuwsbericht EIB


EU-landen gaan samenwerken aan processoren en halfgeleidertechnologieën

Een groep EU-landen, waaronder Nederland, heeft een gezamenlijke verklaring uitgebracht over het stimuleren van de Europese digitale industrie. Ze gaan samenwerken aan versterking van de hele Europese waardeketen voor elektronica en embedded systems, van het wetenschappelijke onderzoek tot toepassing in een zo breed mogelijke waaier van sectoren.
Nieuwsbericht EC
Gemeenschappelijke Verklaring (pdf)


EU legt laatste hand aan plannen voor pan-Europees cyberbeveiligingscentrum

De EU legt de laatste hand aan de plannen voor het European Cybersecurity Industrial, Technology and Research Competence Centre. Er wordt nog gesproken over de bijdragen van de lidstaten, stemrecht, de vestigingsplaats en vooral over de meerwaarde die het centrum zou moeten bieden.
Nieuwsbericht Science|Business


Technologie voor de publieke sector: kansen, mogelijkheden en randvoorwaarden

Het special report ‘Public Sector Technology’ van The Times-bijlage Raconteur onderzoekt wat de recente ontwikkelingen rond ‘test and trace’ overheden kunnen leren, hoe technologie kan helpen bij het bestrijden van fraude met overheidsgeld, hoe open data kunnen helpen bij het opbouwen van vertrouwen en aanbestedingen kunnen hervormen, en meer.
Rapport Raconteur


Denktanks over gevolgen en aanpak coronacrisis

In de media wordt veel geschreven over wat de politiek, de wetenschap en burgers vinden over de coronapandemie, de gevolgen ervan voor de economie en de maatschappij en de aanpak om uit de crisis te komen. Een rapport van de European Parliamentary Research Service (EPRS) biedt links naar recente commentaren, studies en rapporten van belangrijke internationale denktanks over deze onderwerpen. Met veel aandacht voor wetenschap, technologie en innovatie.
Rapport EPRS (pdf)


Positieve reacties uit wetenschap op farmastrategie Europese Commissie

Vorige week maakten we melding van de nieuwe farmastrategie van de Europese Commissie. Als deze slaagt, “zullen de Europeanen nieuwe, betere en goedkopere geneesmiddelen krijgen”, stelt een artikel van Politico, waarvoor verschillende Europese wetenschappers werden geïnterviewd.
Artikel Politico
Farmastrategie EC


AI is klaar voor toepassing in gezondheidssector, sector nog niet voor AI

AI-technologie is volwassen genoeg om in de gezondheidssector op grote schaal te worden toegepast voor het stroomlijnen van operationele processen. Voor een echte start is evenwel behoefte aan een veel grotere beschikbaarheid en interoperabiliteit van gezondheidsgegevens en aan aanzienlijke inspanningen voor bijscholing van het personeel. Dat concludeert een rapport van AI Watch in een technisch rapport voor het Joint Research Centre (JRC).
Nieuwsbericht AI Watch
Rapport (pdf)


Digitale technologie van vitaal belang voor transitie naar klimaatneutraliteit

Volgens een rapport van de Royal Society dienen digitale technologieën, hoewel “slechts een deel van de oplossing”, “absoluut centraal te staan in de klimaatneutrale toekomst die we moeten opbouwen”. In een video legt Seán Ó hÉigeartaigh, directeur AI: Futures and Responsibility Programme van de Universiteit van Cambridge, uit hoe dat zit voor kunstmatige intelligentie (AI). “Op gebieden als energie en infrastructuur wordt AI gebruikt om de kosten te verlagen en de voorspelbaarheid van hernieuwbare energiebronnen te vergroten.”
Nieuwsbericht Royal Society
Rapport Royal Society (pdf)
Podcast Peeoui Media


Duitsland: Regering verhoogt budget voor AI-strategie met 2 miljard euro

De Duitse federale regering heeft een geactualiseerde Kunstmatige Intelligentiestrategie goedgekeurd. Tegen 2025 zullen de federale investeringen in AI worden verhoogd van 3 tot 5 miljard euro. Een artikel van News ABC legt uit waarom deze extra investering belangrijk is: op het gebied van digitalisering en AI is Duitsland internationaal gezien maar een middelmatig land.
Nieuwsbericht Duitse overheid (D)
Duitse AI-strategie (D)
Nieuwsbericht Telecompaper
Artikel The News ABC


Duitsland: Groot technologieprogramma voor gezondheid en zorg

De Duitse federale regering heeft ook een nieuw onderzoeksprogramma’s bekendgemaakt over interactieve technologieën voor gezondheid, zorg en verbetering van de levenskwaliteit. Voor dit programma is de komende vier jaar 350 miljoen euro beschikbaar.
Nieuwsbericht Duitse overheid (D)
Rapport Duitse overheid (D)


Spanje: Minister presenteert hoogste r&d-budget ooit

De Spaanse minister van Wetenschap en Innovatie, Pedro Duque, heeft in het Spaanse parlement de algemene lijnen gepresenteerd van de begroting van zijn departement voor 2021. In absolute termen gaat het om de grootste investeringen in onderzoek, ontwikkeling en innovatie ooit. Duque wil van Spanje een van de meest geavanceerde landen van de regio maken.
Nieuwsbericht Science|Business


VK: Einde deelname aan Horizon Europe en Erasmus+ in zicht

Bij de sluiting van de kopij voor deze nieuwsbrief was er nog steeds geen akkoord bereikt tussen de EU en het VK over een handelsverdrag na 31 december a.s. Als de situatie niet verandert, betekent dit ook het formele einde van de deelname van het VK aan Horizon Europe en Erasmus+. Het Britse Hogerhuis onderstreepte begin december, in een brief aan de regering, nog het grote belang om wél hieraan deel te nemen. Volgens een artikel van Science Magazine dreigt de brexit voor Britse wetenschappers op een nachtmerrie uit te lopen.
Persbericht Britse Parlement
Brief Hogerhuis (pdf)
Artikel Science Magazine


VK: Landelijke richtsnoeren nodig voor algoritmische besluitvorming lokale overheden

Hoe dringen we het gevaar van bias terug bij het gebruik van algoritmische besluitvorming? Het Britse Centre for Data Ethics and Innovation (CDEI) onderzocht dit voor vier sectoren: financiële dienstverlening, lokale overheden, politie en personeelswerving. Voor lagere overheden stelt CDEI voor om nationale richtlijnen op te stellen. Nu bedenken steden allemaal voor zich wat de beste oplossing is, wat niet efficiënt is en tot rechtsongelijkheid kan leiden.
Nieuwsbericht CDEI
Rapport CDEI (pdf)
Nieuwsbericht City Today


Europese Commissie presenteert nieuwe trans-Atlantische agenda

De Europese Commissie (EC) en de Hoge Vertegenwoordiger (HV) hebben een voorstel gepresenteerd voor een nieuwe, toekomstgerichte trans-Atlantische agenda. Hiermee willen ze, na de verkiezingswinst van Joe Biden en Kamala Harris, de relaties met de VS herstellen op het gebied van technologie, handel, klimaatverandering en volksgezondheid. Een rapport van de European Parliamentary Research Service (EPRS) geeft een overzicht van artikelen en rapporten van internationale denktanks over het herstel van de transatlantische betrekkingen. Dat zijn er tientallen. Volgens een artikel van Politico zou de eerste stap in dit herstel moeten zijn: het sluiten van een deal over dataprivacy. Een artikel op het Lawfare-blog pleit voor een bredere, gezamenlijke agenda gericht op het bevorderen van een internationale democratische orde voor de digitale wereld.
Persbericht EC
Publicatie EC (pdf)
Nieuwsbericht Science|Business
Rapport EPRS (pdf)
Artikel Politico
Artikel Lawfare Blog
 

Nieuws en achtergronden uit de rest van de wereld

Japan: Betere bescherming wetenschappelijk onderzoek tegen spionage

Tegen de achtergrond van de groeiende vijandigheid tussen China en de VS, versterkt Japan de maatregelen om het wetenschappelijk onderzoek te beschermen tegen buitenlandse spionage. Er worden beperkingen opgelegd aan onderzoek dat te linken is aan China’s People’s Liberation Army (PLA) en de uitwisseling van studenten en medewerkers. Verder krijgen universiteiten en onderzoeksorganisaties steun om de toegang tot gevoelige en vertrouwelijke technologische informatie te beveiligen. Aan de basis van de maatregelen ligt een rapport van het Japanse Nationaal Instituut voor Defensiestudies (NIDS). Een artikel in het open access tijdschrift Security Nexus gaat dieper in op het belang van bescherming van technologische informatie uit de Japanse ruimtevaartindustrie tegen buitenlandse spionage.
Bericht University World News
Rapport NIDS
Artikel Security Nexus (pdf)


Het einde van disruptieve innovatie in de industrie?

Disruptieve innovatie wordt doorgaans gezien als belangrijkste oorzaak van de opkomst en ondergang van bedrijven. Onderzoek van de Boston University School of Law laat zien dat dit steeds minder geldt voor grote bedrijven. Die ontwikkelen steeds meer marktmacht vooral door de schaalvoordelen die ze hebben bij de inzet van informatietechnologie. Daar is weinig innovatiefs aan. In een webinar-serie van de OESO en de Europese Commissie (EC) is uitgebreid gesproken over waar innovatie wel vandaan komt en hoe overheden dat kunnen stimuleren. Alle webinars zijn nu terug te zien.
Nieuwsbericht SSTI
Artikel Boston University School of Law
Webinars OESO / EC


Azië kan groei stimuleren door technologische sprong voorwaarts te maken

Azië heeft de afgelopen tien jaar een belangrijke technologische transformatie doorgemaakt. Er is nog veel meer mogelijk als de regio de resterende lacunes in kerncapaciteiten aanpakt, zoals digitalisering van de consumentenmarkt en het uitbreiden van zakelijke technologische dienstverlening. Een discussion paper van McKinsey zet de perspectieven op een rij. McKinsey heeft een serie van recente artikelen over innovatie en andere toekomstgerichte ontwikkelingen in Azië in een speciale collectie bijeengebracht.
Paper McKinsey
Special Collection The Future of Asia – McKinsey