Beeld: ©AWTI

AWTI e-mail alert 23 mei 2019

Bericht van de AWTI


Ellen Moors nieuw raadslid AWTI

De ministerraad heeft besloten om Ellen Moors voor te dragen als lid van de Adviesraad voor wetenschap, technologie en innovatie (AWTI). Moors is hoogleraar Innovatie & Duurzaamheid aan het Copernicus Instituut voor Duurzame Ontwikkeling (UU). Zij richt zich in het bijzonder op innovatie en technologieontwikkeling met betrekking tot de gezondheidszorg. Ellen Moors volgt Arno Peels op.
Nieuwsbericht AWTI

De opvallendste berichten van de afgelopen week


Eensgezinde reacties op rapport Commissie Van Rijn: niet alleen geld herverdelen

Vorige week presenteerde de Adviescommissie Bekostiging Hoger Onderwijs en Onderzoek haar adviesrapport over een herziening van de bekostiging van het hoger onderwijs en onderzoek. Het stof is er nog niet over neergedaald, kopt ScienceGuide deze week. Het artikel stelt dat de dat “rücksichtslose lobby vanuit de technische universiteiten heeft gewerkt.” Eén van de vele critici van het advies is de VSNU. Die zegt “zeer bezorgd” te zijn over de “nadelige herverdeeleffecten” van het plan. Ook de KNAW heeft bezwaar tegen de manier waarop investeringen in de bètatechniek ten koste gaan van andere disciplines “die ook al onder druk staan”. De Jonge Akademie vindt eveneens dat de Commissie zich te veel heeft gericht op herverdeling van geld, terwijl er vooral extra geld nodig is. De Vereniging Hogescholen sluit zich daarbij aan en noemt herverdeling “geen oplossing”. MKB-Nederland en VNO-NCW zijn het daarmee eens. “Goed dat geadviseerd wordt om meer geld naar bètatechnische studies te schuiven, maar het is een druppel op de gloeiende plaat. Er zijn structureel extra investeringen nodig om het hoger onderwijs op hoog niveau te houden.”
Artikel ScienceGuide
Reactie VSNU
Reactie KNAW
Statement De Jonge Akademie
Reactie Vereniging Hogescholen
Nieuwsbericht MKB-Nederland
Rapport Adviescommissie (pdf)


Kosten open access voor Europese universiteiten nu al meer dan 1 miljard euro

Academische instellingen betalen samen inmiddels minstens 1 miljard euro voor toegang tot wetenschappelijke tijdschriften, als onderdeel van de ‘big deal’-contracten die zijn gesloten met de grote wetenschappelijke uitgeverijen over open access. Dit blijkt uit een survey van de European University Association (EUA). En dat terwijl de onderhandelingen nog lang niet zijn voltooid. De EUA adviseert bestuurders van academische instellingen om scherper te onderhandelen, aldus een artikel van Science|Business. Een artikel van Science Magazine laat zien dat zich, onder druk van het Europese Plan S voor open access, allerlei vormen van financiering van open acces aandienen, die niet allemaal even gunstig zijn voor de wetenschappelijke wereld.
Nieuwsbericht Science|Business
Rapport EUA (pdf)
Artikel Science Magazine


Kans en bedreiging: digitaal talent is graag bereid te verhuizen

Mensen met grote digitale vaardigheden zijn meer bereid naar het buitenland te verhuizen als dat goed is voor hun carrière of hun inkomen, dan mensen zonder deze digitale expertise. Dit blijkt uit een wereldwijde survey van adviesbureau BCG. Organisaties en landen kunnen digitaal talent dus relatief makkelijk aantrekken, maar net zo makkelijk verliezen. Daarom moeten bedrijven en overhedenstrategische plannen maken voor het opleiden, aantrekken en behouden van talent.
Rapport BCG
 

Nieuws en achtergronden uit Nederland


Delft, Wageningen en Utrecht aan kop in ‘doe-het-zelf-ranglijst’ Leiden Ranking

Welke universiteit scoort wereldwijd het best met haar onderzoek? Delft, Utrecht en Leiden kunnen alle drie claimen dat ze de nummer één van Nederland zijn, blijkt uit de nieuwe Leiden Ranking. Het is maar net aan welke knoppen je draait. Kijk je bijvoorbeeld naar de 1, naar de 5 of naar de 10 procent best geciteerde publicaties?
Nieuwsbericht HOP / UToday


“Laat wetenschappers zelf uitleggen waarom zij een beurs verdienen”

Hoe worden wetenschappers straks gewaardeerd en erkend? ZonMw-bestuursvoorzitter Jeroen Geurts heeft een duidelijke visie: schrap de bestaande vinklijstjes. “Allerlei dingen die ooit misschien pasten bij ons beeld van een onderzoeker zijn nu verworden tot verstarde meetinstrumenten.” Geurts meent dat wetenschapsfinanciers veel meer de dialoog moeten zoeken met wetenschappers die een beurs aanvragen.
Artikel HOP / Delta


Minister overweegt maximum aan aantal flexcontracten op universiteiten

De hoge werkdruk op universiteiten moet nu echt omlaag, zei minister Ingrid van Engelshoven (OCW) in een Kamerdebat. Als het aantal tijdelijke contracten niet afneemt, overweegt ze grenzen te stellen.
Nieuwsbericht HOP / DUB


Tien academische start-ups winnen deelname GES en reis naar Silicon Valley

Een vakjury heeft, in bijzijn van staatssecretaris Mona Keijzer (EZK) uit 28 genomineerde start-ups de 10 winnaars bekendgemaakt van de Academic Startup Competition. De 10 net gestarte bedrijven mogen pitchen op de Global Entrepreneurship Summit (GES). Ook krijgen ze een reis naar Silicon Valley aangeboden, om daar te leren hoe ze hun innovatie sneller kunnen opschalen en zo de stap van start-up naar scale-up kunnen zetten.
Nieuwsbericht VSNU


Nieuwe voorzitter Techniekpact wil naar systeemaanpak voor meer techniekstudenten 

Het Techniekpact gaat voorlopig nog even door. Dat maakte directeur Ondernemerschap Pieter Waasdorp, namens de EZK-staatssecretaris Mona Keizer, bekend op het jaarcongres van Brainport Industries Campus in Eindhoven. De nieuwe voorzitter, Thea Koster (bestuurslid Deltion College), heeft als taak het Techniekpact op een hoger plan te tillen. “Het hele systeem moet veranderen.”
Nieuwsbericht ScienceGuide


STT: omgaan met onzekerheid in strategieontwikkeling

Strategieontwikkeling voor de lange termijn, op welk terrein dan ook, is vooruitzien. Maar vooruitzien is lastig als sprake is van ‘diepe onzekerheid’: situaties waarin het niet duidelijk is, of men het niet eens kan worden, wat de toekomst zou kunnen brengen, aldus de Stichting Toekomstbeeld der Techniek (STT). Het open access boek ‘Decision Making under Deep Uncertainty’ beschrijft state-of-the-art methoden om in deze situaties toch plannen te ontwikkelen.
Nieuwsbericht STT
Boek (pdf)


Geen nieuw instrumentarium voor sectorale innovatie kleine bedrijven

Staatssecretaris Mona Keijzer (EZK) ziet geen reden om speciaal beleid te voeren gericht op het stimuleren van sectorale innovatie door kleine bedrijven. Dat antwoordt ze op vragen van Tweede Kamerlid Tom van der Lee (GL), die zich zorgen maakte over innovatie in sectoren die grotendeels bestaan uit kleinere mkb’ers met een relatief kleine omzet. Ze gaat wel kijken naar de mogelijkheden om de verschillende subsidieprocedures verder te verbeteren, zoals die van de WBSO, om de toegankelijkheid ervan voor kleine mkb-bedrijven te vergroten.
Kamerbrief (pdf)


Kabinet wil meer instrumenten voor het reguleren van online platforms

Het kabinet vindt een blijvende dominante positie van digitale platforms zoals Google en Apple onwenselijk. Dat belemmert de toetreding van nieuwe bedrijven en beperkt de online keuzevrijheid van consumenten en ondernemers. Staatssecretaris Mona Keijzer (EZK) stelt daarom, in een beleidsbrief aan de Tweede Kamer, drie maatregelen voor om te kunnen ingrijpen in deze markt. In een aparte brief gaat Keijzer in op de voorstellen die D66-Kamerlid Kees Verhoeven eerder deed voor een mededingingsbeleid voor de digitale economie. Een artikel van ESB gaat dieper in op de arbeidsmarkt-kant van digitale platforms. Wie zijn die platformwerkers eigenlijk en moeten we ons als maatschappij zorgen maken over hun welzijn?
Nieuwsbericht Rijksoverheid
Kamerbrief – 1 (doc)
Kamerbrief – 2 (docx)
Artikel ESB


Over de toekomst van de Nederlandse landbouw

Het Landbouw Attaché Netwerk bestaat 100 jaar. Ter ere hiervan verscheen het Magazine Agrospecials, met als thema ‘Innovatieve technologie’. Lees alles over het netwerk en de wereldwijde uitdagingen waar zij aan werken met bedrijven en kennisinstellingen. De uitgave is opgebouwd rond 6 thema’s, waaronder Kringlooplandbouw, Water en klimaat en Innovatieve technologie.
Magazine Agrospecials #mei 2019


Innovatie kan krimpregio’s impuls geven

Aan de slag gaan met innovatieve projecten. Uit experimenten van lokale en regionale partijen in het afgelopen decennium blijkt dat dit kan helpen om de negatieve effecten van bevolkingsdaling tegen te gaan. Het rapport ‘Vernieuwingskracht in krimpregio’s’ van Platform31 geeft 7 voorbeelden van zulke projecten.
Nieuwsbericht Platform31
Rapport Platform31 (registratie verplicht)


“Eindhoven, een lichtend voorbeeld voor Europa”

Volgens Daria Tataj, adviseur van eurocommissaris Carlos Moedas, heeft de Brainport-regio rond Eindhoven alles in zich om uit te groeien tot een mondiaal centrum voor hightech kennis en onderzoek. “Met de juiste netwerkstrategie en focus op hightech en digitale technologieën, kan de Brainport-regio eraan bijdragen dat Europa ontsnapt aan het gevaar van een economische en strategische achteruitgang”, zegt zij in een artikel van Cursor. Link Magazine sprak met de ceo’s van ASML, VDL en AAE en de coo van Neways over de kracht van het Zuid-Nederlandse innovatie-ecosysteem.
Artikel Cursor
Artikel Link Magazine

Nieuws en achtergronden uit Europa


De onderhandelingen over Horizon Europe gaan verder

Nu er een overeenkomst is tussen de Europese Commissie en het Europees Parlement over de hoofdlijnen van het nieuwe kaderprogramma voor onderzoek Horizon Europe, vinden er voorzichtig (in verband met de Europese verkiezingen) onderhandelingen plaats over de nadere invulling en implementatie ervan. Een commentaar-artikel van Nature is lovend over de plannen tot nu toe. Science|Business zag een ruw ontwerp van het uitvoeringsplan in, met voorstellen voor de thema’s van 18 voorziene EU-onderzoekspartnerschappen. Een artikel van Science|Business gaat dieper in op de uitwerking van Horizon Europe. En dan nog een stukje geschiedschrijving: een tweede artikel van Science|Business zet uiteen hoe bij de totstandkoming van de huidige plannen voor Horizon Europe is onderhandeld over de salarissen van onderzoekers uit de nieuwe, armere EU-landen. Het resultaat tot nu toe: een beetje een warboel, waarbij alle partijen beweren dat ze gewonnen hebben.
Artikel Nature
Nieuwsbericht Science|Business
Artikel Science|Business – 1
Artikel Science|Business – 2


“Meer investeringen nodig in onderzoeksinfrastructuur”

“Onderzoeksinfrastructuren zijn van cruciaal belang voor de instandhouding en verbetering van het concurrentievermogen en de excellentie van de Europese wetenschap van wereldklasse.” Dat stelt een publicatie van EIROforum, een platform voor acht Europese onderzoeksinfrastructuren (CERN, EMBL, ESA, ESO, ESRF, EUROfusion, EuropeanXFEL en ILL). Het huidige voorstel voor Horizon Europe heeft, volgens de organisatie, te weinig aandacht voor onderzoeksinfrastructuren en maakt er daarom te weinig geld voor vrij.
Rapport EIROforum (pdf)


Erasmus+ helpt universiteiten om innovatiever te worden

Het Erasmus+-programma helpt jonge Europeanen om zich voor te bereiden op het nieuwe digitale tijdperk en op hun toekomstige carrière. Het programma versterkt ook de innovatiecapaciteit van universiteiten, hun internationale betrokkenheid en hun vermogen om in te spelen op de behoeften van de arbeidsmarkt. Dit concluderen twee grootschalige studies naar de impact van het programma: de ‘Erasmus+ Higher Education Impact study’ en de ‘Erasmus+ Higher Education Strategic Partnerships and Knowledge Alliances study’.
Persbericht EC
Erasmus+ Higher Education Impact study
Erasmus+ Higher Education Strategic Partnerships and Knowledge Alliances study


Europa schrapt plannen voor nieuwe ‘flagship’ onderzoeksprogramma’s

Europa heeft drie grote ‘vlaggenschip’-programma’s voor wetenschappelijk onderzoek: voor grafeen, het menselijk brein en kwantumtechnologie. De plannen om daar nog twee aan toe te voegen, zijn geschrapt, meldt Science, terwijl zes consortia volop bezig waren met de voorbereiding. De Europese Commissie meent dat er teveel verschillende financieringsinstrumenten en aanpakken waren ontstaan. De zes consortia worden wellicht nog op een andere manier opgenomen in Horizon Europa.
Nieuwsbericht Science


EU-Commissaris Vestager: “Mondiale oplossing nodig voor digitale belastingheffing”

In een debat georganiseerd door het European Economic and Social Committee (EESC) pleitte Margrethe Vestager, Europees Commissaris voor Concurrentie, voor een wereldwijde belastingregeling voor digitale handel. “We hebben een mondiale oplossing nodig; het is onaanvaardbaar dat sommige bedrijven wel en andere niet belasting betalen.”
Persbericht EESC


Juncker Fonds mobiliseert al bijna 400 miljard euro aan investeringen

De Europese Investeringsbank (EIB) heeft deze maand een serie nieuwe projecten goedgekeurd in het kader van het Europees Fonds voor Strategische Investeringen (EFSI). In totaal heeft de bank nu 54,3 miljard euro toegezegd aan financiering voor infrastructuur- en innovatieprojecten. Het Europees Investeringsfonds heeft, in het kader van EFSI, inmiddels al 19,5 miljard euro aan overeenkomsten gesloten met intermediaire banken en fondsen voor de financiering van het mkb. Naar verwachting levert dit alles bij elkaar 398,6 miljard euro aan investeringen op.
Nieuwsberichten EC
Persbericht EIB


Zeven grote projecten moeten 5G in verticale industrieën versnellen

De Europese Commissie (EC) heeft zeven nieuwe onderzoeks- en innovatieprojecten geselecteerd voor een totaalbedrag van 100 miljoen euro aan EU-financiering. De projecten betreffen grootschalige 5G-validatietests voor een breed scala aan verticale sectoren. De investeringen moeten Europa’s vermogen om sociaal-economische waarde te creëren met behulp van 5G-technologieën verder versterken.
Nieuwsbericht EC
Meer informatie


Ondersteuning door de overheid is een sleutelfactor voor ‘civic technology’

‘Civic tech’ is technologie die de relatie tussen burgers en de overheid verbetert, door betere communicatie, publieke besluitvorming en dienstverlening mogelijk te maken. Volgens een artikel van Open Access Government maakt deze technologie wereldwijd een enorme groeispurt door. Het gaat veelal om initiatieven van onderop. Die worden echter alleen succesvol met intensieve overheidsdeelname en ‑ondersteuning.
Artikel Open Access Government


De omvang en het innovatiepotentieel van de Blauwe Economie

Een rapport van het JRC analyseert het economisch potentieel van de kusten en oceanen voor duurzame economische groei. In 2017 had deze ‘Blauwe Economie’ een omvang van 74,3 miljard euro en 4 miljoen werknemers. Er zijn nog aanzienlijke mogelijkheden voor groei, zeker als men het potentieel van innovatie in ogenschouw neemt. Denk aan offshore windenergie en oceaanenergie, blauwe bio-economie, mariene mineralen, ontzilting, kust- en milieubescherming, ecosysteemdiensten en maritieme defensie en veiligheid.
Nieuwsbericht JRC 
Rapport JRC (pdf)


VK: Nieuwe internationale onderzoeks- en innovatiestrategie

De Britse minister van Wetenschap Chris Skidmor heeft de nieuwe internationale onderzoeks- en innovatiestrategie van het VK gepresenteerd. De strategie onderstreept de verbondenheid van het VK met wereldwijde partnerschappen, als onderdeel van de industriële strategie die ervoor moet zorgen dat het VK een wereldleider blijft op het gebied van opkomende technologieën.
Nieuwsbericht Open Access Government
UK International Research and Innovation Strategy
 

Nieuws en achtergronden uit de rest van de wereld


Hoe zorgen we ervoor dat technologie de mensheid ten goede komt?

Technologie is op zich niet goed of slecht, maar het kan wel positieve of negatieve resultaten opleveren. En vaak ook beide, afhankelijk van de manier waarop ze wordt gebruikt. Hoe halen we er het beste uit en hoe vermijden we het ergste? Een discussiestuk van McKinsey schetst een aantal scenario’s voor mogelijke ontwikkelingen en de implicaties hiervan voor overheden, bedrijven en de maatschappij. Een artikel van PwC constateert dat er momenteel sprake is van een vertrouwenscrisis als het gaat om digitale technologieën. Het artikel schetst wat bedrijven en overheden kunnen doen om het vertrouwen in technologie terug te winnen en ervoor te zorgen dat innovatie weer gaat bloeien.
Artikel McKinsey
Artikel PwC


Wanneer gaan kwantumcomputers waarde opleveren en hoeveel?

BCG verwacht dat kwantumcomputers in de komende decennia grote productiviteitswinst zullen opleveren voor eindgebruikers, in de vorm van zowel kostenbesparingen als omzetmogelijkheden. In 2024 zal de opbrengst wereldwijd nog relatief bescheiden zijn, tussen de 2 en 5 miljard dollar, maar uiteindelijk zal dat doorgroeien naar zo’n 450 miljard dollar per jaar. Toepassingen worden onder andere verwacht in de farmaceutische industrie en de financiële sector, maar ook in vele ander bedrijfstakken.
Rapport BCG


VS: Innovatie is de sleutel voor het aanpakken van de problemen met China

President van de VS Donald Trump probeert de opkomst van China als handels‑ en innovatieland te dwarsbomen via handelstarieven. Een artikel van het Centre for International Governance Innovation (CIGI) legt uit wat er speelt als het gaat om intellectueel eigendom. Een artikel van Issues in Science and Technology pleit voor een andere benadering van het conflict: het versterken van de innovatiecapaciteit van de VS om, via nieuwe of verbeterde technologie en managementpraktijken, producten en diensten op de markt te kunnen brengen die kunnen concurreren met Chinese producten en diensten. Een rapport van de Task Force on American Innovation (TFIA) legt uit dat China niet de enige bedreiging is voor de wetenschappelijke koppositie van de VS in de wereld. DE TFIA is een onpartijdige alliantie van toonaangevende Amerikaanse bedrijven en bedrijfsverenigingen, verenigingen van onderzoeksuniversiteiten en wetenschappelijke genootschappen. Het rapport pleit voor hogere investeringen in de wetenschap.
Artikel CIGI
Artikel Issues in Science and Technology
Nieuwsbericht TFIA
Rapport TFIA (pdf)
 

De volgende AWTI e-mail alert verschijnt op 6 juni.