Beeld: ©AWTI

AWTI e-mail alert 21 november 2019

De opvallendste berichten van de afgelopen week

Nog zes adviezen over het nieuwe fonds voor wetenschap en innovatie

De afgelopen weken verscheen op de website MeJudice een serie artikelen van economen over het investeringsfonds dat het kabinet wil oprichten voor innovatie, kennisontwikkeling en infrastructuur. Deze week presenteert adviesbureau Technopolis zes adviezen over het fonds op basis van de langjarige ervaring die het bureau op het gebied van wetenschaps-, technologie- en innovatiebeleid in meer dan 50 landen. Technopolis beveelt bijvoorbeeld aan om meer te investeren in sleuteltechnologieën.
Artikel Technopolis


Academische wereld in beroering over mogelijke verlaging budget r&d

De EU-lidstaten dreigen 12 miljard euro te bezuinigen op het voorgestelde budget van 94 miljard euro voor het nieuwe kaderprogramma voor r&d, Horizon Europe. In een bericht van Research Professional News noemen verschillende topmensen uit de academische wereld dit plan “volstrekt onaanvaardbaar” en “mogelijk rampzalig”.
Nieuwsbericht Research Professional News
Nieuwsbericht Science|Business


Alleen extra investeren in r&d is niet genoeg om groei te bevorderen

Na de wereldwijde crisis hebben sommige landen hun uitgaven voor onderzoek en ontwikkeling (r&d) verhoogd om de seculiere stagnatie aan te pakken. Een artikel van Vox CEPR Policy Portal bespreekt dat dit lang niet altijd succesvol is geweest. De r&d-efficiëntie in veel van deze landen is de afgelopen tien jaar alleen maar verder afgenomen. Dit wijst erop dat een verhoging van de r&d-uitgaven alleen niet voldoende is om groei te bevorderen. Er zijn ook maatregelen nodig om innovatie en samenwerking in zorgvuldig gekozen sectoren te ondersteunen. Wat niet wegneemt dat investeren in r&d natuurlijk wel een basisvoorwaarde voor innovatie is. Een briefing van het Britse Institute for Public Policy Research (IPPR) zet uiteen hoeveel overheidsinvesteringen nodig zijn om de hoge innovatie-ambities van het VK te verwezenlijken die alle politieke partijen voor ogen hebben.
Artikel Vox CEPR Policy Portal
Nieuwsbericht IPPR
Rapport IPPR (pdf)
 

Nieuws en achtergronden uit Nederland

Academische wereld presenteert plan voor anders waarderen van wetenschappers

De VSNU, KNAW, NFU, NWO en ZonMw hebben een position paper uitgebracht onder de titel ‘Ruimte voor ieders talent; naar een nieuwe balans in het erkennen en waarderen van wetenschappers’. Hierin doen ze voorstellen om meer ruimte te geven aan verschillende wetenschappelijke talenten en om wetenschappelijk werk te erkennen en waarderen op alle aspecten die passen bij deze tijd. De plannen omvatten onder andere het creëren van meer mogelijke carrièrepaden en profielen, en het scheppen van meer mogelijkheden voor samenwerking in onderzoek, vaak over de grenzen van disciplines heen. Een artikel van ScienceGuide gaat over de omzetting van de ideeën in concreet beleid. Dat is nog niet zo eenvoudig en vergt veel aandacht voor het creëren van draagvlak. In de Volkskrant en in het NPO1-programma Buitenhof gaf Rianne Letschert, rector van de Universiteit Maastricht, een toelichting op het position paper.
Nieuwsbericht NWO
Position paper (pdf)
Nieuwsbericht ScienceGuide
Artikel ScienceGuide
Artikel de Volkskrant (registratie verplicht)
Uitzending Buitenhof (Letschert v.a. 30:56)


TU’s tegen komst Maastrichtse techniekopleidingen

De vier technische universiteiten zijn fel gekant tegen het voornemen van de Universiteit Maastricht (UM) om in 2020 of 2021 van start te gaan met de nieuwe bachelor Circular Engineering en de master Molecular Imaging and Engineering. Volgens TU/e-rector Frank Baaijens bieden beide opleidingen “een uitbreiding van het aanbod die binnen Nederland niet nodig is”. Daarbij doorkruist dit voornemen volgens hem de plannen van de vier TU’s voor het gezamenlijk doen van grote infrastructurele investeringen, zoals in laboratoria. De UM reageert met verbazing. De 4TU’s zouden al veel langer weten van de Maastrichtse plannen en er nooit bezwaar tegen hebben gemaakt.
Nieuwsbericht Cursor
Nieuwsbericht Observant


Universiteiten kijken nog steeds neer op het hbo

Uit onderzoek van ResearchNed, uitgevoerd door het ministerie van OCW, blijkt dat universiteiten veel meer prioriteit geven aan samenwerking met andere universiteiten – het liefst ook internationaal – boven samenwerking met hogescholen. Er wordt ook altijd nog met dedain gekeken naar het onderzoek in het hbo. ResearchNed hield voor het onderzoek interviews met ruim 80 onderzoekers en bestuurders uit het hbo en wo. Begin december lanceert OCW de strategische agenda hoger onderwijs, waarin ook uitgebreid aandacht zal zijn voor de relatie tussen hbo en wo.
Artikel ScienceGuide


Briefadvies: SER vraagt aandacht voor goed hoger onderwijs

In september heeft minister Ingrid van Engelshoven (OCW) in een brief aan de Tweede Kamer de contouren geschetst voor een strategische agenda hoger onderwijs en onderzoek. In een briefadvies levert de Sociaal-Economische Raad input voor de verdere ontwikkeling van deze agenda. De SER is voornemens om begin 2020 te komen met een eigen strategische visie op het hoger onderwijs.
Nieuwsbericht SER
Briefadvies (pdf)


Komt er echt 4,9 miljard euro voor innovatie?

Vorige week kondigde het ministerie van EZK aan dat het geld voor innovatie komend jaar zou verdubbelen naar 4,9 miljard euro. Een artikel van HOP / Delta houdt de bewering nader tegen het licht. “Er gaat wel iets veranderen, maar er komt niet opeens 2,5 miljard euro extra uit de hoge hoed door een paar handtekeningen.”
Artikel HOP / Delta


“Ga problemen te lijf met evidence based beleid”

Nieuw beleid met het oog op technologische ontwikkeling en klimaatverandering moet ‘evidence based’ zijn: goed onderbouwd. Dus met gebruik van statistieken en economische modellen. Daardoor komt de politiek bestaande problemen op het spoor en lost ze niet in abstracto puzzeltjes op. Dit zei CPB-directeur Laura van Geest deze week als coreferent bij de Willem Drees-lezing. Ze gaf een aantal voorbeelden van manieren waarop CPB-cijfers en ‑inzichten kunnen helpen bij beleid.
Coreferaat Van Geest (pdf)


Gratis Nationale Blockchain Cursus voor iedereen

Wat is blockchain en hoe werkt het? Hoe weet je wanneer je blockchain kunt gebruiken? En moet je kunnen programmeren om blockchain toe te kunnen passen? Voor iedereen die nog niet helemaal weet wat je met blockchain kunt doen, lanceert de Dutch Blockchain Coalition (DBC) online een Nationale Blockchain Cursus.
Nieuwsbericht DBC
Website Nationale Blockchain Cursus


Slimme algoritmes moeten levens van intensive care-patiënten redden

Van patiënten die na 2003 op de intensive care van het VUmc of het AMC hebben gelegen, komen de medische gegevens in handen van onderzoekers. Die mogen met slimme algoritmes zoeken naar manieren om behandelingen te verbeteren en meer levens op de intensive care te redden. Daar zit ook een Europese kant aan: dit soort gegevens zijn tot nu toe alleen beschikbaar van Amerikaanse patiënten. Er zijn wel zorgen over de privacy van de mensen waarvan de gegevens openbaar worden gemaakt. Overigens ondersteunen slimme algoritmen steeds vaker medische behandelingen, meldde ICT&Health al in maart 2018.
Nieuwsbericht AMC
Nieuwsbericht NOS
Artikel ICT&Health (maart 2018)


Nederland vist achter het net, Tesla kiest voor Duitsland

De eerste Europese gigafabriek van automaker Tesla komt in Duitsland te staan, in de omgeving van Berlijn. Dat heeft Tesla-baas Elon Musk gezegd. Daarmee vist Nederland definitief achter het net. De keuze voor Duitsland is voor een belangrijk deel ingegeven door de aanwezigheid van veel goed opgeleide technici, meldt Electrek.
Nieuwsbericht AD
Nieuwsbericht Reuters
Nieuwsbericht Electrek


Amsterdam derde in nieuwe Smart City ranking

Amsterdam staat op de derde plaats in een nieuwe ranglijst van wereldwijde Smart Cities. Deze ranglijst wordt bepaald aan de hand van onder meer slimme mobiliteitsvoorzieningen, recyclingpercentages, investeringen in infrastructuur en het ecosysteem van bedrijven. Op 1 en 2 staan de Noorse steden Oslo en Bergen.
Nieuwsbericht Iamsterdam.com
Smart Cities Index 2019 – Easypark  


Brainport Eindhoven groeit als kool

Met 3,3 procent is Brainport Eindhoven in 2018 sterker gegroeid dan Nederland als geheel (2,6 procent). Dat blijkt uit de nieuwe editie van de Brainport Monitor. Deze monitor biedt achtergronden en kennis over de innovatieve prestaties, economische vooruitgang en veranderende competitieve positie van Brainport Eindhoven. De economische groei in de regio wordt gedreven door de industrie. Partijen uit de regio vroegen nog nooit zo veel octrooien aan als in 2018. Vijf bedrijven die geworteld zijn in de Brainport-regio behoren tot de top 10 van bedrijven die het meest uitgeven aan r&d: ASML, Philips, NXP, DAF en VDL. Samen besteedden zij in 2018 bijna 2,3 miljard euro aan r&d, een stijging van 11 procent ten opzichte van 2017.
Nieuwsbericht Brainport
Brainport Monitor (pdf)
 

Nieuws en achtergronden uit Europa


Veel belangstelling voor volgende ronde Europese universitaire allianties

In heel Europa ontstaan nieuwe samenwerkingsverbanden van universiteiten, nu de tweede ronde van de populaire EU-competitie voor Europese Universiteiten is gelanceerd. Er is 120 miljoen euro beschikbaar voor 24 nieuwe allianties. Volgens een artikel van University World News heeft het European Universities Initiative één groot nadeel: doordat er zoveel budget voor is gereserveerd, blijft er nauwelijks meer geld over voor kleinere, minstens zo waardevolle samenwerkingsprojecten.
Nieuwsbericht Science|Business
Artikel University World News


ALLEA: Maak publiceren onderzoeksresultaten mogelijk zonder verlies eigendomsrecht

Vroege publicatie van onderzoeksresultaten moet mogelijk zijn zonder dat daarmee het intellectueel-eigendomsrecht over die resultaten verloren gaat. Een hervorming van de Europese regelgeving is hiervoor vereist, stelt European Federation of Academies of Sciences and Humanities (ALLEA) in een rapport over strategieën voor intellectueel eigendom in het hoger onderwijs. Zulke strategieën moeten er bovenal toe leiden dat de commerciële exploitatie van onderzoeksresultaten in goede banen wordt geleid.
Persbericht ALLEA
Statement ALLEA (pdf)
Nieuwsbericht Neth-ER
Nieuwsbericht Research Professional News


Rekenkamer keurt rekeningen 2018 van alle Joint Undertakings goed

De Europese Rekenkamer (ERK) heeft de verrichtingen over 2018 van alle gemeenschappelijke ondernemingen voor onderzoek van de EU (Joint Undertakings) goedgekeurd. De Rekenkamer ziet nog wel mogelijkheden voor verbetering met betrekking tot bijdragen in natura, het interne financiële en subsidiebeheer en het personeelsverloop.
Persbericht ERK (pdf)


“Naar een transformatief hogeronderwijssysteem”

Veel grote maatschappelijke problemen zijn mede ontstaan door toedoen van de wetenschap en het (hoger) onderwijs. Voor beide ligt nu een belangrijke taak in het oplossen van deze problemen, meent Rhina Colunge-Peters van de Leibniz Universität Hannover. In een opiniebijdrage voor University World News roept ze op tot een herbezinning op het stelsel en de internationalisering van het hoger onderwijs.
Artikel University World News


LERU: Ondernemerschap bevorderen via EIT is geldverspilling

De Europese Commissie wil dat het innovatie-instituut EIT in de periode 2021-27 ongeveer 420 miljoen euro extra besteedt aan de ondersteuning van ondernemerschap in het hoger onderwijs. In een bericht van Research Professional News bestempelt Kurt Deketelaere, secretaris-generaal van de League of European Research Universities (LERU), dit voornemen als “geldverspilling”. Het EIT komt, volgens hem, al veel geld te kort voor het uitvoeren van zijn basistaken op het gebied van kennisontwikkeling en ‑verspreiding.
Artikel Research Professional News


Het vinden van prototype indicatoren voor missiegedreven innovatie

Overal ter wereld zijn regeringen een missiegericht onderzoeks- en innovatiebeleid gaan voeren om een aantal van de grootste sociale en ecologische uitdagingen van onze tijd aan te pakken. Maar welke indicatoren gebruiken we om dit ambitieuze beleid te ontwerpen, uit te voeren en te evalueren? Een paper van de Britse denktank Nesta laat zien dat er open databronnen en datawetenschappelijke methoden zijn om dit te bepalen.
Blogpost Nesta
Paper Nesta


DIGITALEUROPE: Aanbevelingen voor het beleid inzake kunstmatige intelligentie

De Europese Unie moet aan betrouwbare kunstmatige intelligentie (AI) bouwen in het belang van de burger en bedrijven. Volgens DIGITALEUROPE, de belangenorganisatie van de Europese digitale industrie, kan dat het beste via discussies tussen de verschillende belanghebbenden en via een flexibele, empirisch onderbouwde en op risico’s gebaseerde beleidsvorming. De eerste stap zou moeten zijn om de gemeenschappelijke Europese missie te definiëren voor duurzaamheid, innovatie, individueel en maatschappelijk welzijn, economische groei en industrieel concurrentievermogen.
Nieuwsbericht DIGITALEUROPE
Paper DIGITALEUROPE (pdf)


De toekomst van het werk: 9 grote onzekerheden

Het werk kan in de toekomst op allerlei manieren gaan veranderen. Op welke manier precies zal worden bepaald door technologische en menselijke factoren. Maar daarbij spelen wel een aantal grote onzekerheden. Een artikel van Raconteur noemt er negen, zoals de snelheid en harmonisatie van regelgeving, de ontwikkeling van digitaal onderwijs en beschikbaarheid van kapitaal.
Artikel Raconteur


De vijf beste landen in Europa voor oprichters van bedrijven en start-ups

Het VK, Duitsland, Estland, Zweden en Finland zijn de vijf beste landen in Europa om een start-up te beginnen en laten groeien. Volgens een artikel van EU Startups scoren deze landen het beste op zaken als beschikbaarheid van personeel, salarissen, fiscale stimulansen, politieke stabiliteit en groei van de economie.
Nieuwsbericht EU Startups


Het vergroten van de impact van publieke investeringen in innovatie

Op een bijeenkomst van EU-leiders heeft directeur Albert Bravo Biosca van het Innovation Growth Lab van Nesta een aantal radicale ideeën gepresenteerd over het stimuleren van publieke investeringen in innovatie. Hij pleit onder andere voor veel meer experimenten met veelbelovende beleidsinterventies. Daarvoor zou alleen al het VK een fonds van ruim 1 miljard euro moeten opzetten. Er zou ook een ‘single market’ voor ondernemers moeten komen.
Presentatie Nesta (pdf)


Europa moet harder werken aan sociale-ontwikkelingsdoelen

Ter voorbereiding van een Europese Green Deal hebben de VN en enkele Europese instellingen een rapport gepubliceerd over de stand van duurzame ontwikkeling in de EU-landen. Nederland staat op deze lijst op plaats 7 (van de 28). Het rapport schetst hoe de EU zijn scores voor het behalen van de Social Development Goals (SDG’s) kan verbeteren. Zo zou er een EU-wijde strategie moeten komen voor een volledig koolstofvrij energiesysteem tegen 2050, versterking van de kringloopeconomie en het bevorderen van duurzame systemen voor landgebruik en voeding. In dat verband zou de EU ook de publieke en private investeringen in duurzame infrastructuur, met inbegrip van energie en vervoer, moeten opvoeren.
Rapport
Nieuwsbericht Vilt


Het bevorderen van industriële transities in regio’s

De Europese Commissie en de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) hebben een rapport gepubliceerd over hoe regio’s en landen een transitie van hun industrie kunnen bevorderen en zo bijdragen aan een concurrerende positie in een geglobaliseerde economie. Het rapport is gebaseerd op beleidservaringen uit twaalf EU-regio’s en ‑lidstaten.
Nieuwsbericht EC
Rapport EC / OESO (pdf)


Een pleidooi voor slimmestedenontwikkeling in heel Europa (en daarbuiten)

De overgang naar een koolstofarme en hulpbronnenefficiënte economie krijgt steeds meer vaart, mede dankzij diverse door de EU gefinancierde initiatieven voor stedelijke gebieden. Een beleidsbrief van de projecten Triangulum, GrowSmarter en REMOURBAN geeft een overzicht van alles wat tot nu toe, met steun van de EU, is gebeurd en wat dat heeft opgeleverd, onder andere in Eindhoven. De brief doet een serie aanbevelingen aan nationale en stedelijke overheden voor het kopiëren van en voortbouwen op de uitgevoerde projecten.
Nieuwsbericht Cordis
Beleidsbrief (pdf)


VK: Vrees voor gevolgen brexit voor onderzoek en innovatie

Volgens een artikel van The Guardian zijn veel Britse en buitenlandse onderzoekers in het VK bang dat er na een brexit nog maar weinig ruimte overblijft voor nieuwsgierigheid-gedreven onderzoek. De denktank Nesta vreest voor Brits isolationisme op het gebied van innovatie, als de brexit doorgaat. Ze pleit voor blijvende deelname van het VK aan het EU-kaderprogramma voor onderzoek en innovatie, en voor een innovatie-vriendelijker immigratiestelsel.
Artikel The Guardian
Artikel Nesta
 

Nieuws en achtergronden uit de rest van de wereld

 “Het einde van de globalisering vergt een nieuwe visie op de economie”

De economische cyclus van de afgelopen 30 jaar is voorbij. Als gevolg van de lage rentevoeten en de steun van de centrale banken zijn veel beleidsmakers de drijvende krachten achter de organische economische groei uit het oog verloren. Maar ze worden nu gedwongen deze te herontdekken, aldus een artikel van The National. Het gaat onder meer om de vaardigheden van werkenden, innovatie en technologie, immateriële infrastructuur en het stelsel van wetten en instellingen die de ruggengraat van een land vormen.
Artikel The National


ITIF: Automatisering is geen bedreiging maar maatschappelijke noodzaak

In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, is automatisering geen reden tot ongerustheid, maar een maatschappelijke noodzaak, stelt een rapport van de Amerikaanse Information Technology and Innovation Foundation (ITIF). Moderne landen zullen alle productiviteitsverhogende middelen nodig hebben om de uitdagingen van vandaag de dag aan te gaan. Een artikel van de Amerikaanse denktank Brookings wijst erop dat hierbij ook maatregelen nodig zijn om werkenden die de dupe worden van automatisering naar nieuwe banen te begeleiden. Het alleen maar aanbieden van onderwijsmogelijkheden is hierbij niet de juiste weg. De oplossing moet veel meer worden gezocht in de ontwikkeling van nieuwe soorten banen en het aanbieden van leer/werktrajecten. Hier ligt een taak voor bedrijven en (regionale) overheden.
Nieuwsbericht ITIF
Rapport ITIF (pdf)
Artikel Brookings


Capgemini: Smart factories kunnen mondiaal stimulans geven van 1500 miljard dollar

Een studie van het Capgemini Research Institute constateert dat slimme fabrieken minstens 1,5 biljoen dollar aan de wereldeconomie kunnen toevoegen door productiviteitswinsten, verbeteringen in kwaliteit, marktaandeel en dienstverlening aan klanten. Het opschalen van slimme fabrieken blijkt alleen niet zo eenvoudig te zijn als vaak wordt gedacht. Tot nu toe is maar 14 procent van het aantal ‘Smart Factory’-initiatieven wereldwijd succesvol.
Nieuwsbericht Capgemini
Rapport Capgemini (pdf)
Artikel Forbes


Het opschalen van initiatieven met kunstmatige intelligentie

Bedrijven die AI in de hele organisatie toepassen, investeren evenveel in mensen en processen als in technologie. In een podcast van McKinsey spreken enkele partners van het bureau over de ervaringen met de introductie van kunstmatige intelligentie (AI) in bedrijven tot nu toe. Op een congres in Toronto (Canada), georganiseerd door het Amerikaanse National Bureau of Economic Research (NBER), werd ingegaan op de kosten en baten van AI, in het algemeen en in verschillende sectoren. Het verslag van de conferentie, die werd gehouden op 26 en 27 september 2019, bestaat uit video’s en slides.
Podcast McKinsey
Video’s en slides NBER-conferentie


Internationale digitale handel heeft regels nodig maar die zijn lastig op te leggen

Veel landen nemen beleidsmaatregelen in reactie op de toenemende cyberveiligheidsdreiging voor kritieke infrastructuur, zoals telecommunicatie, vervoer en gezondheidszorg. De internationale handel is al even kritiek, maar moeilijker te beveiligen omdat er geen ongelijke handelsbelemmeringen door mogen ontstaan. Een rapport van de Amerikaanse denktank Brookings schetst de verschillende mogelijkheden, kansen en belemmeringen.
Nieuwsbericht Brookings
Rapport Brookings (pdf)


VS: Nieuwe universitaire centra, versnellers en fondsen voor starters in 2019

Steeds meer Amerikaanse universiteiten richten ‘incubators’, ‘accelerators’ en fondsen op om de oprichting van nieuwe bedrijven van studenten en medewerkers te ondersteunen. Een artikel van het State Science and Technology Institute (SSTI) geeft een overzicht van alle initiatieven op dit vlak die dit jaar in de VS zijn gestart.
Artikel SSTI


VS: EPA-plan streeft naar minder wetenschap in volksgezondheidsbeleid

Het Amerikaanse Agentschap voor Milieubescherming (EPA) streeft ernaar minder gebruik te maken van de wetenschap voor het onderbouwen van regelgeving, meldt Science Alert. Veel wetenschappers en volksgezondheidsdeskundigen beschouwen het streven, dat al jarenlang leeft onder conservatieven, als een laakbare poging om de schadelijke gevolgen van vervuiling voor de volksgezondheid te relativeren.
Nieuwsbericht Science Alert