Weblogbericht | 01-03-2016

Veel enthousiasme voor de Nationale Wetenschapsagenda

De Nationale Wetenschapsagenda is het resultaat van bijna 12.000 vragen, ingediend door burgers, bedrijven en wetenschappers. De duizenden vragen zijn door deskundigen ingedikt tot een agenda met dwarsverbanden tussen de thema’s. Zestien ‘routes’ hebben nu prioriteit gekregen; voor elke route is aangegeven welke organisaties antwoorden kunnen bieden. Een prachtig initiatief. Ja, er is wat scepsis (“kunnen wetenschappers niet beter zelf hun agenda bepalen?”) en er zijn aarzelingen (“dat gaat zonder extra geld nooit werken”), maar er is ook trots dat het lukt om gezamenlijk een agenda op te stellen.

Niet alleen nadenken, ook dingen doen

Dat smaakt naar meer. Want: veel vraagstukken of problemen waar mensen mee worstelen, hebben geen nieuw wetenschappelijk onderzoek nodig maar daadwerkelijke toepassing van praktische oplossingen. Nadenken is goed, maar veel dingen moeten we gewoon gaan doen. Een dagelijks tafereel als voorbeeld: in straten van Groningse dorpen zien we achtereenvolgens de postbode, de pizzabezorger en de zorgverleners op hun brommer voorbij komen. Waarom kunnen post, pizza’s en pleisters niet gecombi­neerd bezorgd worden? Dat is efficiënter, scheelt tijd en geld, dient het gemak (je hoeft immers maar één keer thuis te blijven) en is beter voor het milieu. Er zijn ondernemers die 'hands on' praktische oplossingen kunnen en willen organiseren. Maar waarom gebeurt dat nu niet of te weinig? Misschien omdat de post­bedrijven, pizzarestaurants en zorgaanbieders alleen naar hun eigen afzonderlijk diensten- en productenaanbod kijken en te weinig naar de vraag en/of behoefte en de klant. Of omdat we blijven hangen in een discussie over wat de beste oplossing is. Of omdat het huidige systeem de toekomstbehendige oplossing nog belemmert, en al helemaal niet faciliteert. Of omdat het probleem nog onvoldoende erkend is.

Er is een nieuwe stimulans nodig

Kortom, een stimulans en een nieuwe werkwijze zijn nodig om partijen gezamenlijk nieuwe oplossingen tot ontwikkeling, uitvoering en verspreiding te laten brengen. En niet alleen voor de pizzabezorgers in Groningen; er zijn nog veel meer concrete vragen, zoals: Hoe gaan wij als samenleving om met onze veranderende bevolkingssamenstelling? Hoe zorgen we dat de openbare ruimte schoon blijft? Hoe kunnen we voedselverspilling uitbannen? Allemaal vragen die een praktische oplossing nodig hebben en waarvoor al voldoende wetenschap of technologie voorhanden is. Praktische oplossingen waar burgers samen met bedrijven en bestuurders concreet en effectief in kunnen participeren. Daarom pleiten wij voor een nieuw initiatief: een Nationale ‘Impactagenda’.

Tijd voor een Nationale 'Impactagenda'

Het Nederlandse beleid voor innovatie is voor een belangrijk deel gericht op het bij elkaar brengen van bedrijven, kennis­instellingen en bestuurders. Dit beleid lijkt zo langzamerhand effect te sorteren voor veel publieke en private partijen en kennisinstellingen, die elkaar vooral vinden in gezamenlijke agenda’s voor nieuw onderzoek en innovatie. Maar voor veel bedrijven en burger(initiatieven) werkt dit (nog) niet, omdat zij niet gewend zijn om met kennisinstellingen en – innovatieve – bestuurders samen te werken. Zij zijn op zoek naar bestaande kennis en technologieën die ze per direct kunnen gebruiken om praktische oplossingen te realiseren. De overheid doet er daarom goed aan om het initiatief te nemen tot een Nationale ‘Impactagenda’, waarin burgers worden uitgenodigd om concrete problemen te agenderen en vragen te stellen vanuit hun reële behoeften. Deze Nationale ‘Impactagenda’ zal – net als de Nationale Wetenschapsagenda – een kompas kunnen zijn voor burgers, bestuurders en bedrijven die willen bijdragen aan een betere samenleving. Om de creativiteit en energie verder aan te jagen, zou voor een aantal vragen een serieuze prijs in het vooruitzicht gesteld kunnen worden. Denk hierbij aan het voorbeeld van de competities die door de X Prize Foundation worden uitgezet, zoals de ‘2015 Adult Literacy Prize’. De uitdaging hier is: "Find solutions how to improve literacy proficiency of adults in reading within a 12-month period". De winnaar kan rekenen op een prijs van 7 miljoen dollar.

Een nieuwe stap in het innovatiebeleid

Een Nationale ‘Impactagenda’ is een belangrijke nieuwe stap in het innovatiebeleid. Een stap die innovatie in een maatschappelijk gewenste en concrete richting stuurt, op zoek naar integratieve oplossingen in de praktijk. En dat is essentieel als we onze gezamenlijke innovatiekracht willen vergroten en maatschappelijk en economisch optimaal willen benutten.

Deze column is op persoonlijke titel geschreven door:

• Ton de Bruin (Verbond van Verzekeraars)
• Dorette Corbey (Adviesraad voor wetenschap, technologie en innovatie)
• Linde Gonggrijp (TKI Creatieve Industrie)
• Marcel Kleijn (Adviesraad voor wetenschap, technologie en innovatie)
• Nico van Meeteren (TKI Life Sciences & Health)
• Marijn Mennes (Outliers)
• Albert Veenstra (TKI Logistiek)